21...

Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.

W pierwszym rz�dzie (a) uwidoczniono, jak ka�da reakcja jest skojarzona z innym bod�cem eksteroceptywnym. Ryc. 21. Schemat r�nych mo�liwych organizacji sygna��w i reakcji Wraz z post�pami uczenia si� reakcja staje si� sygna�em do nast�pnego ruchu (R1S2 , R2S3 itd.). Mo�na zreszt� upro�ci� symbolik� i zaznacza� jedynie te reakcje, kt�re wzajemnie si� zaz�biaj�, tworz�c coraz obszerniejsze jednostki kontrolowane wewn�trznie i tylko od czasu do czasu odwo�uj�ce si� dodatkowo do kontroli eksteroceptywnej (np. R4 jest kontrolowane przez R3 i S4). Pos�u�enie si� sekwencj� reakcji pozwala badanemu zmniejszy� liczb� bod�c�w niezb�dnych do regulacji ruchu i stanowi wa�ny czynnik zwi�kszania pr�dko�ci. W psychologii zwierz�t rola r�nych sposob�w percepcji zosta�a ujawniona w uczeniu si� labirynt�w. W miar� jak deficyt lub deficyty sensoryczne dotycz� wi�kszej liczby zmys��w, uczenie si� staje si� coraz bardziej utrudnione. G�uche i �lepe szczury ucz� si� wolniej ni� tylko �lepe, a te ostatnie nawet po wielu pr�bach pozostaj� poni�ej poziomu pe�nych osi�gni��, uzyskiwanych bardzo szybko przez szczury ca�kowicie sprawne s�uchowo i wzrokowo (Honzik, 1936, cyt za: Gagne, Fleishman, 1959). Eksperyment ten wskazuje w ka�dym razie na niewystarczalno�� samej kontroli kinestetycznej w powstawaniu nawyku motorycznego. De Montpellier (1935) zaproponowa� hipotez� zak�adaj�c� udzia� mechanizm�w sensoryczno-motorycznych przy wyja�nianiu przekszta�ce� reakcji w przebiegu uczenia si�. Prosi� on osoby badane, aby palcami lub o��wkiem obwodzi�y drog� biegn�c� przez pewn� liczb� punkt�w. Wzrok, kt�ry na pocz�tku odgrywa� rol� zasadnicz�, poniewa� �spojrzenie poprzedza�o reakcj�", stawa� si� coraz mniej wa�ny, bo oko wpatrywa�o si� ju� tylko w jeden punkt kartki. 438 Dominuj�cemu wp�ywowi wzroku towarzyszy�a troska o dok�adne odtworzenie modelu, co zapobiega�o jakiejkolwiek modyfikacji ruchu. Pojawienie si� kontroli proprioceptywnej stopniowo eliminowa�o ten wp�yw hamuj�cy i poci�ga�o za sob� wyst�pienie prostszych reakcji (mniej kanciastych), bardziej zreszt� oszcz�dnych z punktu widzenia wydatkowanej energii. B) Procesy intelektualne. � Ewolucja zwi�zk�w sensoryczno-motorycznych w kierunku formy, jak� przybior� pod koniec procesu uczenia si�, przejawia si� w usi�owaniu nadania organizacji, kt�rej podstaw� stanowi� prawdopodobnie czynniki natury intelektualnej. Kategoryzacji, w kt�rej Bruner (1958) dostrzega� zasadniczy mechanizm percepcji, odpowiada�by tu schemat sensoryczno-motoryczny ukierunkowuj�cy przebieg czynno�ci i zmieniaj�cy si� zale�nie od uzyskiwanych rezultat�w. Van der Veldt (1928) jeden z pierwszych uczyni� wzmiank� o udziale i przekszta�caniu si� tych schemat�w w trakcie uczenia si�, kt�re polega�o na przek�adaniu sylab jakiego� s�owa na rozk�ad maskowanych lampek na klawiaturze. �Schemat przewodni", najpierw o charakterze �wzrokowym i intelektualnym", wzbogacany stopniowo o elementy kinestetyczne, traci sw� warto�� modelow�, aby przybra� warto�� symbolu (�schemat-etykieta"). W ko�cu schemat w og�le znika, a w�wczas s�owo � zgodnie z okre�leniem Guillaume'a (1947) � nabiera warto�ci motorycznej. Bardziej pog��bione badania proces�w intelektualnych wchodz�cych w gr� w trakcie uczenia si� przeprowadzi� Vince (1953). Sygna�ami by�y ko�a pokazywane w w�skim okienku, pozwalaj�cym zobaczy� tylko jedno ko�o. Ko�a te by�y rozmieszczone na kartce wed�ug modelu przedstawionego na ryc. 22. Ryc. 22. Model prezentacji sygna��w w eksperymencie Vince'a (1953) Ryc. 23. Trzy stadia reakcji w eksperymencie Vince'a (1953) Za pomoc� o��wka, kt�ry dotyka� kartki zawsze na poziomie otworu okiennego, osoba badana musia�a przekre�la� kolejne ukazuj�ce si� ko�a. Opieraj�c si� na kszta�cie reakcji (ryc. 23), mo�na wyr�ni� trzy stadia w uczeniu si�: a) stadium oczekiwania: badany oczekuje pojawienia si� ko�a, aby przemie�ci� o��wek; temu stadium odpowiada zapis schodkowy; 439 b) stadium przewidywania: osoba badana, dostrzeg�szy sekwencje biegn�ce w tym samym kierunku, mo�e przygotowywa� swoje reakcje, ale gdy kierunek si� zmienia, pope�nia ona b��dy, odpowiadaj�ce �dziobom" w zapisie; c) stadium antycypacji zmiany kierunku: badany zrozumia� organizacj� serii. Na pocz�tku badania proszono uczestnicz�ce w nim osoby o naszkicowanie, w jaki spos�b wyobra�aj� sobie rozmieszczenie k�. Po�owa tych rysunk�w wykazywa�a zniekszta�cenia, kt�re odpowiadaj� na og� anomaliom, jakie mo�na zaobserwowa� w zapisie reakcji. Rysunek mo�na wi�c wyja�nia� nie tylko obiektywn� organizacj� punkt�w, ale tak�e rodzajem reakcji: by� wi�c on (tzn. rysunek) wynikiem kombinacji informacji wzrokowych i proprioceptywnych. Jak to ju� zauwa�y� de Montpellier (1935), istniej� z�o�one interakcje mi�dzy rysunkiem i reakcjami. Na rol� reakcji zwr�cono po�rednio uwag�, prosz�c badanych, aby �ledzili tylko nast�powanie po sobie k�, bez wykonywania jakiejkolwiek reakcji manualnej. Znika�y w tym przypadku zniekszta�cenia odpowiedzi, aby ponownie wyst�pi� u tych os�b badanych, kt�re poproszono, aby w my�li po��czy�y ko�a lini�. Vince zaobserwowa� typowe r�nice w sposobie podej�cia do tej pr�by. Badani, kt�rzy wykazali najwi�ksze post�py, skupiali si� na zadaniu i modyfikowali stosowan� przez siebie strategi� w zale�no�ci od doznawanych pora�ek, aby w ten spos�b polepszy� swoje wyniki. Podobnie Ombredane (1955) wysun�� hipotez� w odniesieniu do uczenia si� labiryntu, �e rozr�nienie prawid�owych i nieprawid�owych uliczek u�atwia�a plastyczno�� schematu stanowi�cego podstaw� konstrukcji tego labiryntu. Badani, kt�rzy osi�gali z�e wyniki w badaniu Vince'a, to tacy, kt�rzy albo nie formu�owali problemu � oczekuj�c rozwi�zania intuicyjnego, albo te� stawiali zagadnienie w spos�b nieprawid�owy � widz�c w nim np. kwesti� szybko�ci reakcji. Mi�dzy intelektualnymi i motorycznymi aspektami okre�lonej czynno�ci istniej� zatem z�o�one relacje: reakcje i stanowi�cy ich podstaw� schemat dzia�ania s� wzajemnie od siebie zale�ne. Aktywno�� umys�owa jest w tym sensie zwi�zana z aktywno�ci� ruchow�, �e rozw�j tej pierwszej zale�y od istoty tej drugiej; 440 organizacja sekwencji bod�c�w b�dzie si� zatem zmienia�a w zale�no�ci od wykonanych wcze�niej reakcji

Wątki

Powered by wordpress | Theme: simpletex | © Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.