Odpowied� ksi�cia Przybys�awa, jakiej udzieli� on biskupowi Geroldowi w styczniu 1156 roku na wiecu w Lubece, gdy �w wypomnia� ksi�ciu jego trwanie przy rodzimych bogach,...

Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.

Przybys�aw odpar� wi�c Geroldowi tak: .Je�li ksi�ciu panu i tobie podoba si�, aby�my byli tej samej racji kulturowej, to niech dane nam b�d� prawa Sas�w maj�tkowe i w �ci�ganiu danin, a ch�tnie staniemy si� chrze�- cijanami, b�dziemy budowali ko�cio�y i oddawali dziesi�cin�." (Si domino dud et tibi placet, ut nobis cum comite eadem sit culturae ratio, dentur nobis iura Saxonwn in prediis et reditibus et Ubenter erimus christiani, edificabimus ecciesias et dabimus decimas nostras). �eby uzyskiwa� sukcesy na d�u�sz� met� w ci�g�ej konfrontacji z pa�stwem Ludolfing�w, Mieszko wiedzia�, i� musi by� �eiusdem culturae ratio"- tej samej racji kulturowej, co przeciwnicy. W�adca Polan nie znajdow� si� w tak wygodnej sytuacji, 95 MIESZKO l W�ADCY JEGO EPOKI jak wsp�czesny mu W�odzimierz, kt�ry bez po�piechu m�g� wa�y� zalety r�nych religii, wybieraj�c najdogodniejsz� dla siebie jako w�adcy i pomocn� do zaprowa- dzenia nowego porz�dku w pa�stwie. Kilka lat przed przyj�ciem chrze�cija�stwa pan Kijowa eksperymentowa� z boga- mi rodzimymi. Sadowi�c si� pewnie w sto�ecznym grodzie, za swym dworem kamien- nym na wzg�rzu kaza� postawi� pos�gi Peruna, Chorsa, Dad�boga, Strzyboga oraz Simargla i Mokoszy. Podobnie, do powo�ania o�rodka kultowo-pa�Stwowego dosz�o w drugim najwa�niejszym punkcie pa�stwa, w Nowogrodzie, gdzie figur� boga gro- mow�adnego stawia� nad rzek� Wo�chow namiestnik ksi�cia Dobrynia. Wzrastaj�ca presja cywilizacji i Wschodu i Zachodu na Ru�, a tak�e ch�� sko- rzystania z nowych rozwi�za� ideowo-spo�ecznych zach�ca�a W�odzimierza do si�g- ni�cia po obce wzory, ale ich przyj�cie - w odr�nieniu od teren�w do tej pory nas interesuj�cych - odbywa�o si� z uwzgl�dnieniem w�asnych racji kulturowych. Nie mo�na tu wej�� w bli�sze wyja�nienia, u�atwimy wi�c sobie spraw� kr�tk� i odpo- wiedni� histori�. Pochwa�y religii Bu�gar�w - mahometan W�odzimierz s�ucha� z apro- bat�. Zw�aszcza te jej fragmenty dotycz�ce nagrody niebieskiej w postaci obcowania z najpi�kniejsz� wybrank� przypad�y mu do gustu, bo jak zauwa�y� kronikarz, ksi�� nie stroni� od kobiet i ch�tnie korzysta� z ich wdzi�k�w. Jednak t� wiar� dys- kwalifikowa�y w jego oczach nast�puj�ce zalecenia: powinno�� obrzezania, zakaz picia napoj�w alkoholowych i jedzenia �wininy. Rzek� wi�c przes�dzaj�c spraw�: ,J{usi jest' veselje pit'je, ne mozem' bes togo byti". R�wnie suwerennie, licz�c si� z w�as- n� tradycj�, odpowiada wys�annikom papie�a - odejd�cie precz, ju� nasi ojcowie nie przyj�li tej wiary. Mieszko musia� respektowa� ofert� strony przeciwnej, jego decyzja o przyj�ciu tej samej racji kulturowej, kt�r� obserwowa� - je�li nie wr�g, to zawsze konkurent, wymaga�a od niego samego, pola�skie pa�stwo zostawiamy na boku, wielkiej prze- budowy �wiata warto�ci i cz�sto pewnie bolesnego os�du wszystkiego tego, co by�o w nim rodzime, przez pryzmat nowych norm. Dotkliwo�� wyboru polega�a r�wnie� na tym, �e - w odr�nieniu od W�odzimierza i np. norweskiego Hakona Dobrego przyjmuj�cych chrze�cija�stwo - to�samo�� kulturowa ksi�cia Polan zosta�a poddana niepor�wnanie znacznie wi�kszej presji z zewn�trz. Wobec bliskiego s�siedztwa i si�y oddzia�ywania cesarstwa, wszelka rodzimo�� nie mog�a by� teraz niczym wi�cej jak nagannym odst�pstwem od normy niemieckiej. Podkre�lmy - nagannym i st�d �atwym do politycznego zdyskontowania przez przeciwnika. Boles�aw nie mo�e zachowywa� si� bardziej pa�sko ni� wielmo�e sascy, Mieszko nie m�g� zapomnie�, by przypadkiem w ko�uchu b�d�c, nie narazi� na szwank godno�ci swojej i grafa, z kt�rym zamierza� rozmawia�; zjazdy wsp�lne z Sasami, wyprawy wojskowe, wszystkie okazje i wza- 96 JACEK BANASZKIEWICZ jemne kontakty stawia�y od razu kwesti� kulturowej wiarygodno�ci partnera po- �a�skiego - bez zdobycia jej i ci�g�ego jej potwierdzania - dzia�a� si� nie dawa�o. Pochwa�� wielko�ci Mieszka II - a mi�dzy nami m�wi�c - za�wiadczenie ksi�- niczki Matyldy o przystawalno�ci kr�la polskiego do standard�w cesarsko-chrze�ci- janskich - zestawmy z opini� Rychezy o swym kr�lestwie, tak� jak j� zapisuje kronikarz z Brauweiler - by zda� sobie spraw� ze swoistego rozdarcia, na pr�b� kt�rego wystawia� si� Mieszko. Rycheza opu�ci�a kraj, bo dum� jej razi�y barba- rzy�skie i niezno�ne obyczaje (ritus) S�owian. Mieszko tedy zaprzeczy�, w imi� swego i swej wsp�lnoty sukcesu, w�asnej kultu- rowej osobowo�ci, si�gaj�c po nowe wcielenie krojone na miar� rywali i przeciw- nik�w. W tym momencie dotykamy my�li, kt�ra raz po raz uwidacznia si� w rozmai- tych eposach, stwarzaj�c g��wnemu bohaterowi i�cie Hamletowski dylemat - zwyci�- �ysz wroga wtedy, je�li si� do niego upodobnisz, ale w�wczas - b�d�c wprawdzie zwyci�zc� - nie b�dziesz ju� sob�. Wyzwania takiej wycieczki w nieznane, po no- w� osobowo��, nie m�g�by podj�� w�adca - wspania�y i dzielny na pewno - ale taki, jak �wiatos�aw i jemu podobni

Wątki

Powered by wordpress | Theme: simpletex | © Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.