ďťż
Nie chcesz mnie, Ben. SkĹadam siÄ z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobinÄ
gĂłwnianego szaleĹstwa.
MIĘDZY RZEŻYCĄ A KRASŁAWIEM
Nawet jeśli dysponuje się małą ilością czasu, warto zapuścić się w głąb Łatgalii. by odkryć jej niepowtarzalne piękno. Nad oddalonym od Rzeżycy o ok. 20 km Raznas ezers (jezioro Raźno) o powierzchni 53,5 km2 i głębokości do 17 m można zamieszkać na kempingu Swietfena (e46/98233) z drewnianymi 2-os-obowymi domkami w cenie 4-5 Ls, boiskiem do siatkówki, plażą, wypożyczalnią sprzętu pływającego. Kemping położony jest na terenie w całości zalesionym, z drogi głównej P55 należy przed miejscowością Kaunata skręcić za strzałką w prawo i jechać pod górkę ok. 250 m. 19 km dalej w kierunku Krasławia leży wioska Bukmuiża, częściej określana jako Ezernieki, z ośrodkiem wypoczynkowym o tej samej nazwie (s56/55344). Nagości czeka tu kilkadziesiąt miejsc noclegowych, dobra restauracja, kawiarnia, sauna, basen, dyskoteka i wypożyczalnia łodzi wiosłowych. Ośrodek leży 1200 rn na prawo od drogi nad samym jeziorem Eźezers, bogatym w wysepki i przybrzeżne zatoczki. Najważniejszą miejscowością między Rzeżycą a Krasławiem jest bez wątpienia Dagda - punkt, w którym zbiegają się drogi lokalne i jeden z ośrodków polskich w Łatgalii. Uwagę turystów zwraca tu
KRASŁAW |247
barokowy kościół pojezuicki, ufundowany w 1734 r. prawdopodobnie przez rodzinę Kłoczkowskich. Przed świątynią stoi okazały grobowiec Ignacego Ogończyk-Kłoczkowskie-go. zmarłego w 1830 r. W Dagdzie znajduje się pensjonat Avot/nś z 9 łóżkami, w którym za nocleg w pokoju 1 - lub 2-osobowym płaci się 4-5 Ls. Nad pobliskim SIvers ezers (jezioro Sivera) o powierzchni 17,4 km2 urządzono pole namiotowe. Na Pojezierzu Łatgalskim spotyka się jedne z najwyższych wzniesień w kraju. Zaliczają się do nich Lie-pukalns (290 m n.p.m.) i Makonkalns (247 m n.p.m.). Ze wzgórza Sauleskalns (211 m n.p.m.) rozciąga się wspaniała panorama pojezierza, szczególnie wspaniale prezentuje się sąsiednie Dridzs eze5 - najgłębsze jezioro Łotwy (65 m). Leży nad nim ośrodek wypoczynkowy Ka/nu avots (e56/41838) z polem namiotowym i wypożyczalnią sprzętu pływającego. Zwiedzającym ten region warto polecić widokowe drogi P55 z Rzeżycy do Dagdy. P60 z Dagdy do Aglony i P61 do Krasławia. Stosunkowo często kursują nimi autobusy.
KRASŁAW
Krasfaw (Kraslava) z 12 500 mieszkańcami, rozłożony na prawym brzegu Dźwiny jest siedzibą powiatu wbitego w sam kąt między Białoruś a Rosję. Miasteczko w stosunkowo sporym procencie zamieszkuje ludność polska i jest w nim parę miejsc godnych zobaczenia, związanych z kulturą polską. Należy do nich w pierwszym rzędzie barokowo- klasycystyc-zna Sv. Ludvika baznlca (kościół św. Ludwika), powstała w latach 1755- 1767. Świątynia jest ładnie usytuowana na placu o tej samej nazwie, przy przejściu BrMbas iela w VienTbas iela. Wzniesiony przez rodzinę Broel-Platerów według projektu genueńskiego architekta Antonio Paracco, przewidywany był pierwotnie na diecezjalny kościół dla Łatgalii. czemu przeszkodził rozbiór Polski i włączenie regionu do imperium carskiego. W trójnawowym wnętrzu szczególną uwagę zwraca obraz patrona w ołtarzu głównym, namalowany według szkiców Jana Matejki.
124"
ŁATGALIA
Polacy na Łotwie
Wedle szacunków na Łotwie żyje ok 60 tyś. Polaków, czyli mniej więcej tyle samo, co w okresie międzywojennym. Stanowi to ponad 2,5% ogótu ludności. Z tej liczby ponad polowa mieszka na terenie Łatgalii, czyli dawnych Inflant Polskich. Jest to zakończenie zwartego osadnictwa polskiego ciągnącego się wąskim pasem od granicy białoruskiej w rejonie Grodna poprzez Wilno i Wileńszczyznę, przedwojenne powiaty Święciany, Postawy, Głębokie i Brastaw aż poza ówczesną granicę polsko-totewską, do Dyneburga, Krastawia, Rzeżycy i Lucyny (Łudzą) na północnym wschodzie. Polacy w Łatgalii są śladem panowania Rzeczypospolitej w XVI-XVIII w. i jej późniejszych wpływów kulturowych na tych terenach. Na ogól są oni znacznie bardziej zasymilowani ze społeczeństwem łotewskim niż rodacy na sąsiedniej Litwie. Poza większą przyswajalnością języka łotewskiego niż litewskiego, wpływa na to 200-letni okres oderwania tych terenów od państwa polskiego. Rodacy w Łatgalii zakładali działające do dziś polskie szkoły, parafie, zespoły ludowe i biblioteki. W 1988 r. zarejestrowano Towarzystwo Spoleczno-Kulturalne, przekształcone w Związek Polaków na Łotwie. Skupiska polskie notowane są także poza Łatgalią. Statystyki łotewskie dość skrupulatnie wyodrębniają mniejszość polską w każdym większym mieście - najczęściej nie przekracza ona jednak 1-2% ogółu. W Rydze mieszka prawie 17 tyś. Polaków (2%), w Lipawie ponad 1300 (1,3%), w Windawie 500 (1,1%). Ciekawa jest sytuacja w powiecie mitawskim w Semi-galii. W samej Jelgavie mieszka ok. 1260(1,8%) Polaków, zaś w okolicznych gminach odsetek ten jest czasami większy od 2% - w GlOdzie i LIvberze wynosi nawet po 3,4%. Mimo bliskości granicy litewskiej, udział Polaków w zaludnieniu tego obszaru jest miejscami większy od udziału Litwinów. W przeciwieństwie do Polaków w Łatgalii, rodacy w innych rejonach Łotwy są przeważnie mocno zniszczeni. Na co dzień używają zwykle języka rosyjskiego, tym samym przez część Łotyszy zaliczani są do mniejszości rosyjskojęzycznej. W odróżnieniu jednak od większości napływowych Rosjan, Białorusinów czy Ukraińców, Polacy mieszkali tu przed wojną, a ich potomstwo posiada łotewskie obywatelstwo.
Między Rigas iela a Aglonas iela, przy wjeździe od strony Dyneburga, rozciąga się park pałacowy, założony wedle wzorów francuskich. Imponujący swego czasu pałac Platerów z II pół. XVIII w. - przebudowany ok. 1820 r. -został w czasach radzieckich zdewastowany i do dziś pozostaje w ruinie. Pomieszczenia dawnej kaplicy dworskiej zajmuje muzeum regionalne. Poza parkiem, między Grafu Plateru iela a potokiem JanupTte, stoi budynek dawnej biblioteki (1752 r), należącej do jednego ze słynnych tutejszych rodów - dziś także mieści się tu biblioteka
|
WÄ
tki
|