Nie chcesz mnie, Ben. SkĹadam siÄ z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobinÄ
gĂłwnianego szaleĹstwa.
61
Natomiast gdy stowarzyszenie posiada prawo przyznawania określonych uprawnień mających znaczenie poza stosunkami stowarzyszenie - członek, jest to wykonywanie funkcji zleconych administracji. Dlatego też NSA zakwalifikował przyznawanie uprawnień kombatanckich przez były ZBoWiD do wykonywania funkcji zleconych administracji, a wydanie zaświadczenia w tym przedmiocie potraktował jako decyzję administracyjną poddaną kontroli NSA. Podobnie potraktowano decyzje o wpisie na listę adwokatów podejmowane przez organy samorządu zawodowego, choć fakt, że występuje tu samorząd zawodowy, a nie organizacja społeczna, uszedł jakby uwagi sądu. Z drugiej strony sąd nie uznał za decyzję administracyjną przyznawania uprawnień do zajmowania stanowiska kierownika w jednostkach organizacji spółdzielczej.
Osobnym zagadnieniem jest stosowanie k.p.a* do decyzji wydawanych w ramach funkcji zleconych, a co za tym idzie dopuszczalność zaskarżania takich rozstrzygnięć do NSA. Stosowanie k.p.a. jest expressis verbis nakazane w przypadku postępowania przed organami "(1) państwowych i komunalnych jednostek organizacyjnych, (2) organizacji zawodowych, samorządowych, spółdzielczych i innych organizacji społecznych" - gdy są one powołane z mocy prawa do załatwiania spraw administracji.
Tymczasem, jak wcześniej stwierdziliśmy, zlecenie funkcji administracji państwowej może dotyczyć również innych podmiotów, w k.p.a. nie wymienionych, szczególnie fundacji i spółek prawa handlowego. Przykładem spółek prawa handlowego wykonujących funkcje zlecone administracji mogą być Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych i Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, będące spółkami akcyjnymi działającymi na podstawie prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych, oraz Agencja do Spraw Prywatyzacji, również będąca spółką akcyjną powołaną przez ustawę o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji.
Istnieje takie samo uzasadnienie celowościowe dla stosowania tych samych zasad wobec funkcji zleconych wykonywanych przez spółki prawa handlowego czy fundacje, jak w przypadku organizacji społecznych, choć k.p.a. nie wymienia ani spółek, ani fundacji, ale też w momencie uchwalania k.p.a. fundacje w Polsce były zlikwidowane, a spółki prawa handlowego odgrywały szczątkową rolę. NSA w jednym z orzeczeń odrzucił możliwość stosowania k.p.a. do rozstrzygnięć fundacji, jako że k.p.a. nie wymienia fundacji, tylko organizacje społeczne, czyli korporacje. Fundacja jest wyodrębnioną masą majątkową, a nie korporacją. Nie podejmując w tym miejscu polemiki z tym orzeczeniem, stojącym na gruncie wykładni językowej, a nie celowościowej, wypada wskazać, że spółki akcyjne są korporacjami, i z tej już racji k.p.a. powinien mieć zastosowanie do załatwiania spraw indywidualnych przez spółki akcyjne, którym takie prawo przyznała ustawa.
Obok wykonywania przez organizacje społeczne i inne podmioty niepaństwowe funkcji zleconych z zakresu administracji publicznej można wyróżnić
62
wykonywanie przez nie z a d a ń a d m i n i s t r a cj i. Polega to na wykonywaniu działań, które powinny obciążać administrację publiczną, jednak w formach właściwych działalności podmiotów niepaństwowych - czyli w formie działań niewładczych. Przykładem może tu być działalność PCK w zakresie opieki społecznej czy TPD w zakresie pomocy dzieciom pozbawionym opieki rodzicielskiej. Gdyby tych zadań nie realizowały wymienione organizacje społeczne, musiałyby one być wykonywane przez organy administracji publicznej.
W większości przypadków obywatele zrzeszają się w organizacje społeczne w celu wspólnego zaspokojenia pewnych potrzeb osobistych, ale ponadto organizacje społeczne często stawiają sobie zadania o charakterze ogólnospołecznym, np. propagowanie pewnych idei, prowadzenie pewnej działalności na rzecz społeczeństwa itd. Czasami działalność organizacji społecznych w dziedzinach o znaczeniu ogólnospołecznym jest tak duża, że niepotrzebna jest tam już żadna ingerencja państwa. Im szerszy bowiem zakres aktywności organizacji społecznych, tym mniejsza potrzeba bezpośredniego działania aparatu państwowego. Natomiast przy braku aktywności organizacji społecznych i podobnych tworów zakres działalności państwa musi być szerszy. lVlożna to zilustrować przykładem - budowa drogi lokalnej może nastąpić siłami gminy, może też powstać jako efekt działalności lokalnego komitetu czynu społecznego. Dlatego też prezentacja instytucji wchodzących w skład aparatu administracyjnego byłaby niepełna, gdyby pominięto w niej problematykę organizacji społecznych (zawodowych, samorządowych), które choć nie wchodzą w skład aparatu administracyjnego państwa, to jednak biorą adział w wykonywaniu zadań i funkcji administracji publicznej. Ograniczamy *ię tu do wskazania kilku takich organizacji.
Generalnie, organizacje społeczne nie posiadają żadnych uprawnień ad*inistracyjnych, poza prawem brania udziału w postępowaniu administracyjnym toczącym się w trybie k.p.a. Organizacja społeczna przyłączając się do postępowania administracyjnego korzysta, podobnie jak prokurator, z praw strony, mimo że sama stroną nie jest, bo postępowanie nie dotyczy sfery jej praw i obowiązków. Z tych uprawnień organizacje społeczne korzystają iednak niezwykle rzadko.
Wśród organizacji najgłębiej włączonych w wykonywanie zadań i funkcji nożna wskazać ochotnicze straże pożarne, Polski Czerwony Krzyż i Polski *wiązek Łowiecki. Wielu innym organizacjom powierzono pewne zadania lub :unkcje, jednak w znacznie skromniejszym wymiarze.
Ochotnicze straże pożarne i Związek Ochotniczych Straży Pożarnych iziałają według prawa o stowarzyszeniach i ustawy z 1991 r. o ochronie *rzeciwpożarowej (Dz.U. Nr 81, poz. 351). Ochotnicze straże pożarne posiaiają osobowość prawną. OSP są organizacjami, których podstawowe zadanie eży w sferze zadań administracji publicznej. Ponadto członkowie OSP mają *rawo nakładania grzywien w drodze mandatu karnego. Przysługuje im *onadto szereg uprawnień szczególnych w czasie akcji ratowniczej. Faktyczna
63
działalność OSP daleko wykracza poza zadania związane z ochroną przeci pożarową.
Polski Czerwony Krzyż działa na podstawie ustawy z 16 listopada 1964 o Polskim Czerwonym Krzyżu (Dz.U. Nr 41, poz. 267). Wymieniona usta powierza mu szereg zadań. Jednak główne zadania PCK wynikają rac z umów międzynarodowych, których stroną jest Polska i które tradycyjnie już wykonywane przez Organizacje Czerwonego Krzyża i Czerwonego P księżyca na całym świecie. Zadania te dotyczą przede wszystkim okresu woj
Polski Związek Łowiecki działa według ustawy z 17 czerwca 1959 o hodowli, ochronie zwierząt łownych i prawie łowieckim (Dz.U. z 1973 r. 33, poz.179 z późn. zm.), z której wynika szereg zadań dla Związku. W Po uprawianie łowiectwa przez osoby nie będące cżłorikami tego związku j praktycznie niemożliwe, wyjąwszy cudzoziemców
|
WÄ
tki
|