Co wi�cej, afektywna warto�� b�lu mo�e zanikn��, podczas gdy nieafektywna "�wiadomo�� b�lu" pozostaje (na przyk�ad u pacjent�w z lobotomi� czo�ow�)...

Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.

W wypadku oszacowa� jedynie poznawczych nie ma pozafektywnych powod�w, by przedk�ada� jeden cel nad pozosta�e. Czysto poznawcze rozwa�ania mog� doprowadzi� do wniosku, �e jakie� zdarzenie mo�e zaowocowa� utrat� �ycia, zdrowia czy pieni�dzy Jednak nic jeszcze z tego nie wynika. Bo c� z�ego w �mierci poza tym, �e jest nieprzyjemna? Zmiany nastroju wywo�uje szereg czynnik�w fizjologicznych. Maj� one niepoznawczy charakter w drugim sensie tego s�owa i oddzia�uj� niezale�nie od u�wiadamiania sobie ich warto�ci afektywnej, a nawet samej ich obecno�ci. Mo�na tu wskaza� podprogowe bod�ce w�chowe, procedury warunkowania przeciwdzia�aj�ce �wiadomej identyfikacji oddzia�ywa� afektywnych (Baeyens, Eelen, Van den Bergh, 1990), temperatur� wdychanego powietrza (Zajonc, Murphy, Inglehart, 1989) i narkotyki, jak na przyk�ad morfina. Tez� o pozapoznawczym oddzia�ywaniu medykament�w na afekt warto jednak opatrzy� zastrze�eniem, �e wywo�uj� one pewne subtelne oddzia�ywania poznawcze trudne do oddzielenia od wp�yw�w afektywnych. Niekt�re substancje wp�ywaj� na og�ln� witalno�� czy poziom aktywacji (na przyk�ad testosteron czy ACTH; Schnurr, 1989), a wi�c mog� w ten spos�b oddzia�ywa� i na poczucie mo�liwo�ci poradzenia sobie ze zdarzeniami czy pozytywno�� nastroju. Podobnie fizyczny stan cia�a (dobry stan zdrowia z jednej strony, wyczerpanie z drugiej) mo�e oddzia�ywa� na nastr�j. Warto zauwa�y�, �e w tego rodzaju wypadkach zasadniczo pozapoznawczy czynnik, jak stan fizyczny cia�a, mo�e wp�ywa� na nastr�j za po�rednictwem czynnik�w poznawczych, cho� "poznawcze" nie odnosi si� tu do umys�owych reprezentacji. Dotyczy to bod�c�w z wyr�nionej powy�ej klasy trzeciej. Wzbudzanie emocji Emocje oznaczaj�, z definicji, zmiany w stanie gotowo�ci do dzia�ania, a wi�c i r�nych jego wska�nik�w - mimowolnych ruch�w ekspresyjnych i d�wi�k�w, zmiany poziomu aktywacji itp. Jakie najprostsze bod�ce s� w stanie wywo�a� takie zmiany? Najprostsze bod�ce wywo�uj�ce emocje s� co prawda proste jako bod�ce, lecz do�� z�o�one jako konstelacje pobudzaj�ce. My�l�, �e najprostsze bod�ce zdolne do wywo�ania emocji u ludzi, to bod�ce nieoczekiwanie silne, nieoczekiwane bod�ce w nieznanym otoczeniu, nieznane bod�ce oddzia�uj�ce w bezpo�redniej blisko�ci, ograniczenie ruch�w cia�a b�d� inne przeszkody w aktywno�ci, b�l nie ust�puj�cy po pierwszych pr�bach jego usuni�cia, utrata r�wnowagi. Je�eli s� to istotnie najprostsze bod�ce wzbudzaj�ce emocje, wszystkie one zawieraj� pewn�, cho� do�� ele- mentarn� doz� poznania. Ka�dy z nich oznacza wi�cej ni� jeden konkretny bodziec, ka�dy bowiem wymaga por�wnania bod�ca z jakimi� schematami czy oczekiwaniami, b�d� te� oznacza niemo�no�� zainicjowania lub doko�czenia jakiej� aktywno�ci. Wszystkie te bod�ce podpadaj� pod kategori� czwart� lub pi�t� spo�r�d wy�ej wymienionych. To interesuj�ce kategorie z teoretycznego punktu widzenia. Emocje mog� powstawa� wskutek niemo�no�ci lub utrudnie� w wykonywaniu po��danych dzia�a�. G��wnym przyk�adem jest tu oczywi�cie frustracja, podobnie jak "rozpacz" w wyniku bezradno�ci, czyli wyczerpania mo�liwo�ci poradzenia sobie z awersyjn� sytuacj�. Oba te poj�cia implikuj� pewn� elementarn� posta� poznania - przetwarzania informacji. W u�ywanym tu znaczeniu frustracja oznacza uprzednie wyznaczenie celu. R�wnie� emocje wzbudzane nieoczeki- wano�ci� czy nieznano�ci� (zaskoczenie, przestrach, dezorientacja) zak�adaj� nastawienie na co� innego, ni� to, co faktycznie si� pojawi�o. Oczywi�cie we wszystkich tych przypadkach "nastawienie na cel", czy "oczekiwanie" nie odnosz� si� do jakich� wyra�nie wyartyku�owanych reprezentacji poznawczych posiadanych przez podmiot. Bardziej s� podobne do "modeli neuronalnych" (Sokolov, 1963), "sekwencji fazowych" (Hebb, 1949) czy sieci neuronalnych (McClelland, Rumelhart, 1986), ni� do my�li wyra�onych w kodzie propozycjonalnym. Niemniej s� one poznawcze w drugim znaczeniu tego s�owa. Ca�kowita prostota nie cechuje te� emocji wywo�anych elementarnymi bod�cami awersyjnymi lub apetytywnymi, jak nieprzyjemne doznania z cia�a, smaki czy zapachy R�wnie� tutaj wzbudzenie emocji wymaga czego� wi�cej ni� samego pojawienia si� bod�ca. Spe�nione musz� by� pewne dodatkowe warunki, jako �e nie ka�de przyjemne lub przykre doznanie stanowi emocj� w przyj�tym tu sensie. Teoria zak�ada, �e bod�com tym musi towarzyszy� niepewno�� co do tego, jak sobie z nimi poradzi� jak pozby� si� awersyjnego bod�ca lub go wytrzyma�, jak wykorzysta� bodziec przyjemny R�wnie� tutaj istotna jest kwestia �ywionych przez cz�owieka oczekiwa� (Carver, Scheier, 1990; Frijda, 1986). R�ne emocje s� zapewne wywo�ywane przez r�ne bod�ce. Jednak jak dot�d nie ma �adnych dowod�w na to, �e jedne emocje s� wzbudzane przez bod�ce prostsze ni� inne emocje. Wsp�czesne poznawcze teorie emocji k�ad� silny nacisk na procesy oceny poznawczej dokonywanej w r�nych wymiarach r�nicuj�cych bod�ce. W�r�d wymiar�w tych s� sprawstwo, kontrolowalno�� i niepewno�� i wszystkie one implikuj� przynajmniej elementarne procesy poznawcze. Na przyk�ad "sprawstwo" oznacza przypisanie intencji, a odpowiednia atrybucja sprawstwa jest zapewne warunkiem powstania gniewu. Jednak atrybucja ta niekoniecznie musi oznacza� jakie� skomplikowane przetwarzanie informacji. Sprawstwo potrafi� przypisywa� tak�e i zwierz�ta, w tym sensie, �e inaczej reaguj� na zwierz� (lub mechaniczn� zabawk�, Suomi, Harlow, 1976) umieszczone w ich klatce ni� na obiekt nieo�ywiony Pies o stymulowanych elektrycznie o�rodkach podwzg�rza ukierunkowuje agresj� na r�k� eksperymentatora, a nie na aparatur�

Wątki

Powered by wordpress | Theme: simpletex | © Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.