Babilonia i Asyria w okresie 2000-1350 p...

Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.

n.e. (S:; Iski podleg�e hr�iestwo; w owym czasie proces 'ten ju� si� rozpocz��, gdy� ta- w ukla;?zie zawartym w Lagasz przysi�ga zasta�a z�o�ona rlie na imiF~ na- Iszmedagana z Isinu (nominalnego suzerena miasta), lecz na imi� cz�o- ziej wieka, o kt�rym wiemy, �e byl w�adc� Larsy. l�w Teksty literackie przedstawiaj� Iszmedagana jako kr�la, kt�ry "wpro- wadzi� w kraju prawo". Sformu�owanie to odnosi si� przypuszczalnie do tel wprowadzenia przeze� ustawodawstwa, jakkolwiek jedyny znany nanA e- dot�d zbi�r praw z czas�w tej dynastii wydany zosta� przez jego nast�pc�, oli- Lipitisztara; fragmenty owych praw znaleziono w Nippur i w Kisz. Sam stw Lipitisztar m�wi o ,.oswobodzeniu" obywateli niekt�rych miast, co pra�,~- Na dopodobnie odnosi si� do reform spo�ecznych zwi�zanych z wyzwoleniem el' e niewolnik�w. g�~ Pod wzgl�dem politycznym proces rozpadu kr�lestwa Isinu, rnzpoczy- nia ty za panowania Iszmedagana, pog��bi� si� znacznie za Lipitisztara. Szcze- ry~ g�y tych wydarze� s� bardzo ma�o znane, lecz Larsa wyra�nie wysuwa si� jako g��wny rywal, a formu�y roczne wspominaj� o kilku operacjach za wojskowych, przeprowadzonych przez l~r�la Larsy, Gungunuma (1932-- za- 1906 p.n.e.). Spo�r�d tych operacji szczeg�lne znaczenie mia�o zdobycie uk Ur, dzi�ki czemu Larsa uzyska�a kontrol� nad przechodz�cymi przez to ze- miasto szlakami handlu zagranicznego z Bahrajnem. O�ywiona by�a tak- gu �e dzia�alno�� budowlana. Godny uwagi jest fakt, ~e jedno�� religijna Ba- iu bilonii okaza�a si� trwalsza od rozdrobnienia politycznego: za panowania r�- Gungunuma c�rki Iszmedagana i Lipitisztara by�y arcykap�ankami Nanny w Ur, a nast�pca Lipitisztara z Isinu faktycznie sk�ada� w tym nxie�cie Y ofiary, jakkolwiek politycznie podlega�o ono ju� Larsie. si� Nast�pcy Gungunuma w wyniku dziala� wojennych rozci�gn�li swa ug wiadz� a� po p�lrocn� Babiloni�, anektuj�c ostatecznie szereg mia>t, u~~ w szczeg�lno�ci Nippur i Uruk, kt�re poprzednio nale�aly do Isinu. Donio- �lejsza wszak�e od zwyci�stwa wojskowego okaza�a si� w ko�cowym efclt- s�e cie uwaga, jak� w�adcy dynastii z Lax~sy po�wi�cali systemowi irygacyjne- u mu. Gertrudo Bell zastosowa�a do Iraku powiedzenie, �e "ten, kto ma vv lo_- r- ku kana�y nawadniaj�ce panuje nad krajem"; kr�lowie Larsy s�dz�c p� bi , , ich dzia�alno�ci na tym polu, doskonale zdawali sobie spraw� z tej prawdy. Jest nawet mo�liwe, �e zlekcewa�enie tej zasady przyczyni�o si� do upadku ch imperium III dynastii z Ur, w p�niejszej bowiem cz�ci tego okresu s�y- o- szymy wprawdzie wiele o realizowaniu szerokiego programu budowy d- �wi�ty�, ale znacznie mniej o pracach publicznych przy kana�ach. e- Na czasy panowania drugiego nast�pcy Gungunuma, Sumuiluma, przy- padaj� pocz�tki s�ynnej dynastii, znanej powszechnie jako I dynastia z Ba- m. �e bilonu (1894-1595 p.n.e.). Za III dynastii z Ur Babilon by� ma�ym miastem. el- rz�dzonym przez ensi, ale nie wiemy, czy p�niej by� cz�ci� obszaru znaj- duj�cego si� pod panowaniem kr�l�w Isinu. Jak dot�d nie mamy te� zbyt a sPi~llco�( i upadek Babilonii 66 Wielko�� i upadek B~abilanii wielu informacji o za�o�ycielu I dynastii, Sumuabumie. Jego imi�, a tak�e pewne cechy charakterystyczne struktury spo�ecznej za�o�onego przeze� kr�lestwa wskazuj�, �e by� on pochodzenia zachodniosemickiego, ale czy podobnie jak swego czasu Iszbierra - pozostawa� poprzednio na s�u�bie innego pa�stwa mezopotamskiego, czy te� podbi� Babilon dzia�aniami prowadzonymi wprost z pustyni, na razie nie wiadomo; co prawda popierany przez~ni kult zdaje si� wskazywa� na jakie� zwi�zki z Isinem. Znaczna cz�� czternastoletniego panowania up�yn�a na umacnianiu Babilonu przez budow� fortyfikacji oraz na ujarzmieniu za pomoc� akcji wojskow5ch lub �rodkami dyplomatycznymi szeregu innych miast v:~ tym rejonie, zwaas zeza takich, jak Kisz i Sippar. R�vmoczesna ekspansja Larsy na po�udniu i Babilonu na p�nocy nieuchronnie doprowadzi�a w ko�cu do zatargu mi�dzy obu tymi pot�gami. By�oby jednak uproszczeniem upatrywa� w walce mi�dzy tymi miastami-pa�stwami klucza do dziej�w Mezopotamii w na.stc~pnym stuleciu. Od Mari n_sd Eufratem po rzek� Dijal� i granice Elamu wci�� jeszcze istnia�a znaczra liczba innych miast-pa�stw, kt�re - cho� skazane na wch�oni�cie przez Babiloni� lub Lars� i w ko�cu zjednoczone pod rz�dami Hammurabiego n<~ gazie zachowa�y, w mniejszym lub wi�kszym stopniu, niepodleg�o�� i mo�no�� ekspansji terytorialnej. Pod koniec okresu III dynastii z TJr nap~~r przenikaj�cych tu plemion semickich doprowadzi) do tego, i� w wielu spo�r�d tych miast-pa�stw usadowili si� wladcy amoryccy

Wątki

Powered by wordpress | Theme: simpletex | © Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.