Podobnie jak MS-DOS, Unix jest systemem operacyjnym - mowi komputerowi jak cos zrobic...

Obecnie, gdy Unix ma reputacje systemu bardziej skomplikowanego niz MS-DOS, w wiekszosci wypadkow, kilka podstawowych i prostych komend powinno nam wystarczyc. Jezeli nasz komputer uzywa MS-DOS lub PC-DOS, podstawowe zasady wydadza sie dobrze znane - ale uwazajmy na polecenie cd, ktore daje zupelnie inne rezultaty od polecenia o tej samej nazwie w DOS'ie; doprowadza to niektorych do szewskiej pasji. Takze w odroznieniu od DOS, Unix traktuje male i duze litery jako dwa rozne znaki - jezeli wydamy polecenie albo nazwiemy katalog lub plik uzywajac nieprawidlowej litery (np. malej, tak gdzie ma byc duza), rezultatem bedzie komunikat o bledzie. Jezeli przyzwyczajeni jestesmy do nazewnictwa stosowanego na komputerach Macintosh, pamietajmy ze Unix przechowuje pliki w katalogach a nie folderach. Katalogi Unixa sa skonstruowane na podobienstwo galezi na drzewie. Na dole znajduje sie korzen, stad nazwa katalogu "root". Z niego rozgaleziaja sie podkatalogi, ktore z kolei tez moga miec swoje podkatalogi, itd. Rownowaznikiem podkatalogu w Mac'u jest folder zawarty w innym folderze. cat w przyblizeniu rownowazne poleceniu "type" w MS-DOS. Aby zatrzymac wyswietlanie po kazdym ekranie, uzyjemy formy cat plik |more gdzie "plik" jest nazwa pliku, ktory chcemy przeczytac. Nacisniecie control-c przerwie wyswietlanie. Inna komenda more plik ma takie samo dzialanie. Mozemy rowniez uzywac cat w celu wpisania czegos do nowo utworzonego pliku lub sciagnecia pliku z naszego komputera do pliku komputerze odleglym (podobnie jak komenda "copy con" w MS-DOS). Jezeli napiszemy cat>test to utworzony zostanie plik o nazwie "test". Mozemy albo napisac cos prostego (poprawianie tekstu w wierszu nie jest mozliwe po zakonczeniu wpisywania i nacisnieciu ENTER) lub sciagnac cos z naszego komputera uzywajac transferu tekstowego (ASCII), w ktory wyposazony jest nasz program komunikacyjny. Zamkniecie pliku nastepuje po nacisnieciu control-D. cd Komenda "zmien katalog". Aby przejsc z katalogu, w ktorym aktualnie pracujemy, do innego, napiszemy cd inny_katalog i wcisniemy ENTER. W przeciwienstwie do MS-DOS, ktory uzywa znaku \ do rozdzielenia nazw katalogow (na przyklad \stuff\text), Unix uzywa / (na przyklad /stuff/text). Piszac cd stuff/text nakazujemy systemowi przejsc z katalogu w ktorym obecnie sie znajdujemy, do podkatalogu stuff/text. Tak jak w MS-DOS, nie piszemy pierwszego znaku /, jezeli przechodzimy do katalogu bedacego podkatalogiem aktualnego. Przechodzac do katalogu znajdujacego sie bezposrednio nad aktualnym, napisalibysmy cd .. Zwrocmy uwage na odstep pomiedzy cd i dwoma kropkami -- w tym wlasnie momencie uzytkownicy MS-DOS dostaja krecka. cp Kopiuje plik. Syntaks jest nastepujacy cp plik1 plik2 co oznacza: skopiuj plik o nazwie "plik1" do pliku o nazwie "plik2" (jezeli plik2 istnieje, jego zawartosc bedzie skasowana i zastapiona przez plik1). ls Komenda ta pokazuje co znajduje sie w biezacym katalogu, podobna do dir w DOS, z tym ze lista jest uporzadkowana alfabetycznie. ls | more powoduje zatrzymanie wyswietlania po kazdych 24 wierszach - wygodne gdy w katalogu znajduje sie duzo pozyci. Podstawowe polecenie ls nie listuje tak zwanych ukrytych plikow (hidden), jakim na przyklad jest plik .login, ktory kontroluje nasza wspolprace z Unixem. Polecenie ls -a lub ls -a | more pokaze nam takie pliki. ls -l powie nam jak duze sa pliki (w bajtach) i kiedy zostaly utworzone lub zmodyfikowane. mv Podobne do rename i move w MS-DOS. mv plik1 plik2 zmieni nazwe pliku plik1 na plik2. Komenda jest rowniez uzywana do przesuniecia pliku z jednego katalogu do innego. Na przyklad niech News bedzie nazwa katalogu. Polecenie mv plik1 News przesunie plik1 do podkatalogu News. rm Wymazuje plik. Napiszmy rm nazwapliku i nacisnijmy ENTER (lecz strzezmy sie: z chwila nacisniecia ENTER plik znika na dobre). SYMBOLE OGOLNE: Szukajac czegos, kopiujac czy tez kasujac pliki, nie bedac pewnym nazwy pliku, mozemy zrobic uzytek z tak zwanych "symboli ogolnych" ("wildcards"): ls man* wylistuje nastepujace pliki: manual, manual.txt, man-o-man. Znak zapytania znajduje zastosowanie, gdy nie jestesmy pewni co do jednego lub dwoch znakow. Na przyklad ls man? znajdzie plik nazwany mane, lecz nie znajdzie manual. 2.7 GDY COS NIE GRA * Wysylamy list, ale zostaje on nam odeslany wraz ze zwlowieszczo wygladajacym komunikatem od MAILER-DAEMON (elektroniczny punkt pocztowy). Komunikat zawiera czasem do kilkudziesieciu wierszy komputerowej paplaniny, a po nim widzimy tekst naszego listu. Gdzies w tekscie komunikatu powinnismy znalezc wskazowke naprowadzajaca nas na przyczyne odrzucenia listu. Moglismy popelnic pomylke piszac adres