ďťż
Nie chcesz mnie, Ben. SkĹadam siÄ z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobinÄ
gĂłwnianego szaleĹstwa.
Istniał również prąd związany z nazwiskiem
Samsona Hirseha - "Tory i cywilizacji". Atakował on sekularyzację
za pomocą jej własnej broni - współezesnego wykształcenia, i pra-
cował na rzecz reformy, która (według słów Hirseha) "podnosi wiek
do poziomu Tory, a nie zniża Torę do poziomu wieku". Synowie i
wnukowie Hirseha stanowili dowód na to, że można uzyskaC świeckie
wykształcenie nie tracąc przy tym wiary. Byli oni współzałożycielami
ruchu Agudat Israel, który dążył do stworzenia powszechnej organi-
zacji ortodoksyjnych Żydów, mającej połączyC religijne siły żydowskie
w walce przeciw sekularyzacji. Dążenie to było inspirowane sposobem
przejęcia środków na pomoc ofiarom pogromów w Rosji przez orga-
nizacje świeckie i towarzyszącym tem#:ů dyskryminowaniem pobożnych
Żydów. Wszystkie trzy prądy ostro sprzeciwiały się syjonizmowi, a
zwłaszeza jego coraz bardziej stanowezemu dążeniu do wypowiadania
się w imieniu wszystkich Żydów.##
Rabini ze Wschodniej Europy z pasją przeeiwstawiali się wszy-
430 HISTORIA ŻYDÓW
stkiemu, co mogłoby przynieśC korzyśC syjonistom, nawet odwiedzi-
nom Erec Israel. Jeden z nich - Cadyk z Lublina - pisał w chara-
kterystyczny sposób:
Jerozolima jest najszczytniejszym spośród celów, ku któ#m kieruje
się serce Izraela... Lękam się jednak, że mój wyjazd i przybycie do
Jerozolimy mogą wydawać się jakimś gestem aprobaty dla działalności
syjonistycznej. Nadzieję pokładam w Panu, dusza moja jest pełna uf-
ności w Jego słowa, że nadchodzi Dzień Zbawienia. Oczekuję i wypa-
truję śladów st6p Jego pomazańca, A jednak, nawet gdyby poganiano
mnie trzystoma batami, nie ruszę się z miejsca. Nie wystąpię na korzyść
syjonistów.I9o
Ortodoksyjni Żydzi dowodzili, że Szatan poniechawszy nadziei na
uwiedzenie Izraela za pomocą prześladowań, otrzymał zezwolenie na
wypróbowanie metod bardziej subtelnych, które wykorzystywały całe
zło O#wiecenia i wprzęgały w swe złowieszcze i bałwochwalcze plany
nawet Ziemię Świętą. Syjonizm jest więc czymś jeszcze gorszym od
faŁszywego mesjasza - jest fałszywą religią Szatana. Dodawano też,
że świeckie państwo wywoła bezbożnego ducha demosu i będzie nie-
zgodne z danym przez Boga Mojżeszowi nakazem rządów oligarchi-
cznych: "Idź, a gdy zbierzesz starszych Izraela... " (Wj 3). "Niech nas
niebo broni - pisało dwóch rabinów z Kowna - aby tłum i kobiety
miały plotkowaC o zebraniach czy opiniach dotyczących ogólnych po-
trzeb społeczności"I91 11 maja 1912 r. w Katowicach ortodoksyjni
uczeni założyli ruch agudystyczny w celu połączenia antysyjonistycz-
nych wysiłków. Co prawda niektórzy ortodoksyjni Żydzi sądzili, że
syjonizm można wykorzystaC dla celów religijnych. Rabin Abraham
Isaac Kook (1#65-1935) dowodził, że mQżna wykorzystaC ten nowy
"narodowy duch Izraela" po to, by zaapelowaC do Żydów o przestrze-
ganie i głoszenie Tory. W przyszłości miał on zostaC przy poparciu
syjonistów Naczelnym Rabinem Jerozolimy. WiększośC z obecnych
już w Erec Israel religijnych Żydów słuchała o syjonizmie z przestra-
chem. "Straszna rzecz się dzieje w Ziemi Świętej - pisał rabin Józef
Chaim Sonnenfeld (1848-1932) - że ci źli ludzie, którzy odmawiają
Jedynemu świata i lbry, ogłosili z takim rozgłosem, że jest w ich mocy
przyspieszyC zbawienie ludu Izraela i pozbieraC go z na#dalszych krań-
ców ziemi". Wraz z Herzlem - dodawał - do Ziemi Swiętej "weszło
zło i nadal nie wiemy, jak się sprzeciwiC tym burzycielom jedności
Izraela, niech Pan będzie nam miłosierny".192 Ta częsta - choC w
iadnym przypadku nie powszechna - opozycja pobożnych Żydów
wobec syjonizmu przyczyniała się tym bardziej do przejmowania go
przez świeckich radykałów.
Syjonizm nie był zbyt atrakcyjny również dla ogromnej większości
Entancypacja 431
zsekulatyzowanych Żydów, a niektórzy z nich traktowali go jako za-
grożenie. W Rosji trwały nadal prześladowania, ich zaciekłośC była
nawet coraz większa, zwiększało się też pragnienie ucieczki. Niezależ-
nie od tego, czy chodziło o Żydów ortodoksyjnych czy zsekulaIyzowa-
nych, syjonistów, czy też nie, jedynym realnym miejscem schronienia
była Palestyna
|
WÄ
tki
|