Polska rozwija si� wolniej od swych po�ud- niowych s�siad�w, tu jednak powa�ne osi�gni�cia XIV-XV wieku, od dawna te� uznawane w nie- przerwanie �ywej tradycji...

Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.

Wiek ten, da- wniej zbyt cz�sto i jak�e jednostronnie trakto- wany w zbytnim oderwaniu od dorobku kultu- ralnego pokole� poprzedzaj�cych go, wypadnie zwi�za� w dalszych badaniach �ci�le z ca�ym okresem wzrostu Europy XIV-XVI stulecia, i to poczynaj�c od procesu wzrastu Europy �rodkowo- Wschodniej w tym w�a�nie czasie. Polska na tle Europy XIV-XV wieku Swoisto�� sytuacji Polski XIV-XVI stulecia w szerokich ramach historii europejskiej polega�a mi�dzy innymi na tym, �e od XIV wieku w sk�ad 467 ��pa�stwa wesz�y tereny o silnej i �ywej tradycji kulturalnej i religijnej rusko-bizanty�skiej , po- przez terytorium tego pa�stwa, i oczywi�cie w je- szcze wi�kszej mierze polsko-litewskiego, prze- chodzi�a wi�c granica dw�ch wielkich kr�g�w cywilizacyjnych Eurapy. Cho� nie mo�e ulega� w�tpliwo�ci, �e w obr�bie samej spaleczno�ci pol- skiej zwi�zki i wp�ywy zachodnie mia�y wyra�n� przewag� nad wschodnimi, to jednak znaczenia i si�y tych ostatnich nie wolna lekcewa�y�. By�y one, jak si� wydaje, o wiele silniejsze ni� to si� na og� przyjmowa�o. Przecie� konfrontacja po- staw, warto�ci, zwyczaj�w, znamiennych dla obu kr�g�w, cho� adaptawanych ju� w wielkim stop- niu po kilkuset latach do rodzimego, s�owia�skie- go pod�o�a polskiego czy ruskiego, dokonywa�a si� niejako na co dzie� w praktyce �ycia na p�aszczy- znach bardzo r�nych, paczynaj�c od �rodowiska kulturalnego o tak niezmiernej w�wczas donio- s�o�ci, jak dw�r kr�lewski. Dworska, zamkowa kaplica �w. Tr�jcy w Lublinie ze swymi �wiet- nymi freskami dobrej klasy eurapejskiej, w kt�- rych krzy�uj�ce si� wp�ywy wschadnie i zachad- nie daj� w sumie dzie�o nie obce ani jednemu, ani drugiemu kr�gowi cywilizacyjnemu - stano- wi� mo�e do dzi� wr�cz symboliczny �lad kon- frantacji dokonuj�cych si� na dworze W�adys�a- wa Jagie��y. Nie mo�e by� oczywi�cie mowy w dzisiej- szym stanie naszych bada� historycznych i w ra- mach w�skiego szkicu o zadowalaj�cym przedsta- wieniu i daniu pe�nego, wszechstronnego obrazu polskiego procesu wZrostu kulturalnego w kon- tek�cie historii europejskiej XIV-XVI stulecia, ani nawet o sformu�owaniu pe�nego kwestiona- riusza interesuj�cych nas spraw, kt�ry wszak- przy rozleg�o�ci tematu - �atwo m�g�by si� roz- rosn�� wr�cz do rozmiar�w ksi��ki. Wszystko 468 ��wskazuje na to, �e i u nas w najszerszej skali spo�ecznej dakona�y si� procesy analogiczne w za- sadzie do wyst�puj�cych w innych krajach euro- pejskich, cho� odmienno�� sytuacji i tradycji hi- storycznych wp�yn�a niew�tpliwie na ich swo- isty w jakim� stopniu przebieg. Wobec szczeg�lnie dotkliwego braku �r�de� do badania u nas w szerokiej skali spo�e�ze�stwa glabalnego zjawisk kulturalnych - obfitsze dane pojawiaj� si�, jak wiadomo, dopiero od XV wieku - tym wi�ksze, wr�cz zasadnicze znaczenie maj� dla nas prace i obserwacje por�wnawcze, zaczy- naj�c w�a�nie od Czech i W�gier, by w ich �wietle lepiej zrazumie� i zinterpretowa� fragmentaryczne dane �r�de� polskich. Dodajmy zreszt�, �e mimo wszystko w �r�d�ach do dzi� zachowanych tkwi� jeszcze bardzo powa�ne mo�liwo�ci pog��bienia naszej dotychczasowej znajamo�ci Polski p�no- �redniowiecznej, warunkiem sine qua non jest jednak ich pe�ne udost�pnienie w postaci co naj- mniej szczeg�owych, wyczerpuj�cych inwentarzy r�nych kategorii �r�de� - pisanych, ikonogra- ficznych, materialnych itd. - a w dalszym etapie nawet planowane od dawna apublikowanie wszy- stkich �r�de� pisanych a� do schy�ku XV wieku, katalog�w zabytk�w,' abraz�w, wykaz�w ksi�g r�kopi�miennych itp. Mo�na powiedzie�, ile dla polskiego XV wieku ogromna cz�� istniej�cych ir�de� pozostaje w trudno dast�pnych r�kopisach w kraju b�d� za granic� i nie Zosta�a dot�d wy- korzystana w badaniach. Wiele w tym zakresie oczekuje si� po coraz bardziej intensywnej w ostatnich lat.ach pracy wyspecjalizowanych zespo��w badawczych r�- nych dyscyplin i specjalizacji historycznych, jak na przyk�ad historyk�w sztuki, nauki, filozofii, teologii, liturgii, literatury, kultury materialnej, kt�rzy obok w�asnych cel�w badawczych przy- 469 ��gotowuj� bezcenne niejednokrotnie materia�y i do- konuj� analiz oraz ustale� niezb�dnych dla inte- gralnej historii spo�eczno-kulturalnej. Taka inte- gralna, wieloaspektowa historia ludzi, ich �ycia, postaw i �wiadomo�ci, wymaga w pe�ni wyko- rzystania wynik�w wszystkich w�a�ciwie dotych- czasowych prac historycZnych i postuluje zara- zem ich dalsze rozwijanie w kierunkach cz�sto dot�d nie widzianych i nie docenianych przez badaczy. Jednym z fundamentalnych problem�w ba- dawczych najszerzej poj�tej �wiadomo�ci spo�ecz- nej w Polsce p�no�re�niowiecznej jest kwestia zmian w podstawowych niejako ramach, struktu- rach �ycia ludno�ci miejskiej i wiejskiej dokony- waj�cych si� na wielk� skal� od XIII wieku. W tworz�cym si� spo�ecze�stwie stanowym pro- ces "europeizacji" w sensie upodabniania, w ja- kim� przynajmniej zakresie, warunk�w �ycia w pierwszym rz�dzie mieszczan, ale tak�e ch�o- p�w i szlachty do kszta�tuj�cych si� gdzie indziej, nabra� niew�tpliwie roZp�du i zacz�� dawa�, zw�aszcza od schy�ku XIII wieku, bardzo istotne wyniki zmieniaj�c, nawet w sensie zewn�trznym, wygl�d ca�ego kraju, miast, wsi, p�l uprawnych, organizacj� i kultur� spo�eczn�. Dla ca�ego spo�e- cze�stwa do podstawowych ram �ycia w �rednio- wieczu nale�a�a organizacja ko�cielna, i st�d te� jej stosunkowo dobrze uchwytne w �r�d�ach umacnianie si� na obszarze ziem polskich stanowi czynnik pierwszorz�dnego znaczenia tak�e dla hi- storii kultury

Wątki

Powered by wordpress | Theme: simpletex | © Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.