8

Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.

Po czym mo�na pozna�, czy nasz rozm�wca rzeczywi�cie prze�ywa emocje, czy te� je tylko udaje? 9. Kiedy cz�owiek znajduje si� w stanie stresu? Czy mo�na wymieni� jego uniwersalne przyczyny? 10. Kt�re z poznanych sposob�w radzenia sobie ze stresem (wymie� je) stosujesz najcz�ciej? Kt�fych nigdy nie stosowa�e�? Zalecana literatura uzupe�niaj�ca i pog��biaj�ca: Rost, W. (1990): Die Emotionen: Die Elixiere des Lebens. Berlin: Springer. Ulich, D. (1989): Das Gefuhl. Eine Einfuhrung in die Emotionspsychologie. Weinhe-im: PVU. Ulich, D., Mayring, P. (1992): Psychologie der Emotionen. Stuttgart: Kohlhammer. Reykowski, J. (1992): Emocje. Motywacja. Osobowo��. Rozdzia� 1: Procesy emocjonalne, [w:] T. Tomaszewski [red.]: Psychologia og�lna, tom 2. Warszawa: PWN. Fraczek, A., Kofta, M. (1975): Frustracja i stres psychologiczny, [w:] T. Tomaszewski [red.]: Psychologia. Rozdzia� 9: Struktura i mechanizmy reguluj�ce czynno�ci cz�owieka. Warszawa: PWN. Ekman, P., Dawidson, R. J., [red.] (1997): Natura emocji. Podstawowe zagadnienia. Gda�sk: Gda�skie Wydawnictwo Psychologiczne. Psychologia proces�w spo�ecznych Lekarz Gustave Le Bon (1895) by� przera�ony zachowaniem "mas" podczas Rewolucji Francuskiej. Jak to si� sta�o, �e z ludzi zrobi� si� mot�och? "Ju� przez sam fakt bycia cz�ci� masy cz�owiek [...] schodzi o par� stopni ni�ej po drabinie kultury. Jako jednostka by� mo�e �wiat�� osobowo�ci�, w masie jest istot� dzia�aj�c� instynktownie, barbarzy�c�. [...] R�ne swoiste cechy masy, jak instynktow-no��, pobudliwo��, niezdolno�� do logicznego my�lenia, brak oceny i krytycznego umys�u, nadmiar uczu� i jeszcze inne, u istot na ni�szym poziomie rozwoju, jak u dzikich czy dzieci, s� tak�e zauwa�alne" - twierdzi� Le Bon. Dzia�ania masy "odbywaj� si� bardziej pod wp�ywem rdzenia kr�gowego ni� m�zgu". Z pogl�dami Le Bona zgadza�y si� niew�tpliwie ca�e rzesze czytelnik�w, kt�rych liczba si�ga milion�w. Le Bon pos�ugiwa� si� pewn� skuteczn� recept�, kt�r� Peter Hofstatter (1957) opisa� kiedy� w nast�puj�cy spos�b: "Wystarczy przypisa� masie wszelkie mo�liwe z�e cechy i sk�onno�ci. Powstanie w�wczas wyobra�enie istot ba�niowych, kt�rych my�li bior� si� z rdzenia kr�gowego, kt�re my�l� obrazami, a nie poj�ciami, kt�re stale znajduj� si� w stanie furii, kt�re s� �lepe, g�upie i chciwe, kt�rych nikcze-mno�� nie ulega w�tpliwo�ci". Po dwustu stronach tekstu, w kt�rym cz�owiek wyst�puj�cy w masie zosta� przedstawiony jako istota pod�a i z tego wzgl�du godna najwy�szej pogardy, nale�a�o tylko zapewni� czytelnika, �e dzi�ki lekturze Psychologii mas wie ju�, jak ohydne jest post�powanie masy, i teraz - pe�en odrazy - mo�e si� od niej odwr�ci�. S�owa Hofstattera: "Rozumny czytelnik jest teraz ponad ni�, nawet je�li nie istniej� jakiekolwiek inne cechy doskona�o�ci; jest, wedle w�asnej oceny, kim� wielkim, pewnie cz�onkiem elity. [...] Nie jestem mas�, bo przejrza�em masowo�� innych" (Hofstatter, 1957). Gdy cz�owiek wyst�puje sam - tak mo�na by stre�ci� twierdzenia Le Bona -to jest zdolny rozs�dnie my�le� i dzia�a�. Kiedy natomiast znajduje si� w towarzystwie innych, nale�y si� liczy� z tym - nawet w wypadku ludzi �wiat�ych - �e "ka�dy krytyczny umys� ka�dego natychmiast w masie zanika". Nie mo�na jednak zaprzeczy�, �e Le Bon skierowa� zainteresowanie psychologii na procesy spo�eczne. Psychologowie spo�eczni sprzeciwiali si� jednak stanowczo jego ustaleniom, poniewa� nie opieraj� si� one na systematycznych obserwacjach, lecz odzwierciedlaj� jego w�asne nastawienia, kt�re z kolei by�y odbiciem czas�w, w jakich �y�. To nieprawda, �e wszyscy ludzie zachowuj� si� w masie zawsze jednakowo i post�puj� nieprzemy�lanie. Mo�liwe, �e zachowuj� si� wtedy inaczej ni� w sytuacji, kiedy s� sami. Le Bon przeoczy� jednak, �e ludzie izolowani od innych, cho�by tylko przej�ciowo, mog� r�wnie� post�powa� nieroz- 343 PSYCHOLOGIA PROCES�W SPO�ECZNYCH s�dnie i kierowa� si� wy��cznie emocjami (Milgram i Toch, 1969). Aby lepiej zrozumie� pewne zachowania w sytuacjach spo�ecznych, psychologowie badali na przyk�ad, jak ludzie wzajemnie si� postrzegaj�. Wiele znajomo�ci zawieranych co dzie� mi�dzy osobami w tym samym, a tak�e w r�nym wieku to znajomo�ci przelotne, trwaj�ce cz�sto zaledwie par� sekund. Ale z kontakt�w spontanicznych rodz� si� zwi�zki, kt�re oparte s� na sympatii, przyja�ni, a nawet mi�o�ci. Od czego wi�c zale�y to, czy dane osoby odczuwa� b�d� wobec siebie oboj�tno��, czy pozytywne uczucia? Niekt�re odpowiedzi psycholog�w spo�ecznych przedstawione zostan� w dalszych rozdzia�ach. 9.1 Spostrzeganie spo�eczne jako �r�d�o wra�e� dotycz�cych innych ludzi W ramach pewnego niezwyk�ego badania w okienkach rejestracji o�miu r�nych klinik psychiatrycznych pojawi�y si� kiedy� osoby, prosz�ce o przyj�cie ich na oddzia�. We wszystkich wypadkach konieczno�� leczenia uzasadniana by�a urojeniami (halucynacjami), w trakcie kt�rych zg�aszaj�ce si� osoby mia�y s�ysze� dziwne g�osy. Lekarzowi, kt�ry przyjmowa� pacjent�w, podawali oni nazwisko i zaw�d. Podczas rozmowy bardzo ch�tnie udzielali informacji o swoich warunkach �ycia i osobistych do�wiadczeniach

Wątki

Powered by wordpress | Theme: simpletex | © Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.