Nie chcesz mnie, Ben. SkĹadam siÄ z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobinÄ
gĂłwnianego szaleĹstwa.
Zaobserwowano
tam, że we wszystkich sesjach rówieśniczych (dziecko-dziecko) nauczyciele
wykonywali taką samą część zadania, jak ich uczniowie.
4. Reakcje nauczycieli na aktywność wykonawczą uczniów
Nie ulega wątpliwości, że funkcją nauczyciela jest sprawowanie kontroli
nad pracą (tu: aktywnością wykonawczą) uczniów. Wymaga to śledzenia
wykonania zadania i wyraża się w reakcjach regulujących jego przebieg (we-
dle uznania nauczyciela). Zakłada się oczywiście, że nauczyciel dostarczył
wcześniej informacji, jak wykonać zadanie. Nasze analizy skupiają się na
dwu aspektach sprawowania kontroli przez nauczyciela, tj. na (a) śledzeniu
przebiegu wykonywania zadania i na (b) reakcjach kontrolujących wykona-
nie.
4.1. Siedzenie przebiegu wykonywania zadania
Zaangażowanie nauczyciela w pracę wykonawczą ucznia przybiera formę
skupienia uwagi na tym, co uczeń robi, i na śledzeniu (w sposób ciągły)
jego działań. Jako miarę rozpatrywanego tu zaangażowania nauczyciela
przyjęliśmy wielkość procentową ukazującą udział tych odcinków zadania,
których wykonanie przebiegało pod okiem nauczyciela. Włączono tu więc
(co jest oczywiste) te odcinki, które wykonał sam nauczyciel, te wykony-
wane przez ucznia a obserwowane przez nauczyciela oraz te, które nauczyciel
i uczeń wykonywali wspólnie. Okazało się, że w drugiej i trzeciej grupie sesji
nauczyciele śledzili przeciętnie wykonanie 87% i 98% odcinków zadania. Tak
80
Grace Wales Shugar
Uczestnictwo dzieci w procesach nauczanie-uczenie się
81
więc uczniowie jako wykonawcy operacji i czynności zadaniowych pozosta-
wali niemal nieustannie pod czujnym okiem swych rówieśniczych nauczycieli.
(Przyjmuje się, że podobnie działo się w sesjach z dorosłym nauczycielem).
Skoro nauczyciele byli w pełni poinformowani o przebiegu pracy wykonaw-
czej swych uczniów, pozostawali -jak się wydaje - w stanie gotowości do
reagowania na ich różne działania.
4.2. Reakcje kontrolujące przebieg wykonania zadania
W kolejnej analizie przyjęto następujące kategorie reakcji nauczyciela:
uwagi i komentarze (dotyczące pracy ucznia) o różnym charakterze (pozy-
tywnym, negatywnym, neutralnym), pytania pod adresem ucznia z prośbą
o informacje, uwagi zachęcające ucznia do podjęcia pracy. Uwzględniając te
kategorie, przeanalizowano wszystkie wypowiedzi nauczycieli, które mogły
być traktowane jako reakcje kontrolujące. Dane z tych analiz przedstawia
tabela 2.
Prośby o
Reakcje
Uwagi i komentarze
kontrolujące pozytywne negatywne neutralne informacje Zachęty
n
Pierwsza grupa sesji
230 38.3 T9 13.2 2 0.3 50 8.3 96 16.0 3 0.5
Druga grupa sesji
94 15.7 13 2.2 27 4.5 11 1.8 42 7.0 l 0.2
Trzecia grupa sesji
130 21.7 24 4.4 41 6.8 28 4.7 33 5.5 4 0.7
Na podstawie danych zawartych w tabeli 2 można pod kilkoma względami
porównać sposoby reagowania nauczycieli w różnych układach uczestników.
Okazało się że uczniowie dorosłego otrzymywali o wiele więcej reakcji
kontrolujących od nauczyciela niż uczniowie rówieśników (średnie ilości re-
akcji kontrolujących w sesjach z trzech kolejnych grup wynosiły odpowiednio
38.3, 15.7 i 21,7).
Różnice między pierwszym układem uczestników dyskursu (pierwsza
grupa sesji) i pozostałymi układami (druga grupa i trzecia grupa sesji)
znaleźć można, porównując rodzaj uwag i komentarzy kierowanych do
uczniów. Kiedy rolę nauczyciela odgrywała osoba dorosła, uwagi te były
częściej utrzymane w tonie pozytywnym niż negatywnym, natomiast w przy-
padku rówieśnika jako nauczyciela było inaczej. W sesjach prowadzonych
przez dorosłego zarejestrowano istotnie więcej uwag pozytywnych i pozy-
tywnych komentarzy nauczyciela niż w sesjach rówieśniczych (średnie ilości
pozytywnych uwag i komentarzy w pierwszej, drugiej i trzeciej grupach sesji
wynosiły średnio: 13.2, 2.2 oraz 4.4 - różnice istotne statystycznie: t=6.5
dla porównań między pierwszą i drugą grupą sesji oraz t=3
|
WÄ
tki
|