Nie chcesz mnie, Ben. SkĹadam siÄ z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobinÄ
gĂłwnianego szaleĹstwa.
Jak poszczególne przymierza odnoszą się do siebie
nawzajem, a zwłaszcza, jak Nowe Przymierze odnosi się
do przymierzy, które odnajdujemy w Biblii Izraela?
W jaki sposób odpowiedzieć należy na pytanie o stosunek pomiędzy "testamentem" a "przymierzem", na pytanie o jednostronność bądź wzajemność tego wydarzenia?
18 Sądzę, że właśnie o to chodzi, gdy List do Hebrajczyków (3,13) do
chrześcijan odnosi "dzisiaj" z Psalmu 95 oraz jego ostrzeżenie przed
zatwardziałością serc, która prowadzić musi do utraty "miejsca odpoczynku".
4. JEDNOŚĆ PRZYMIERZA I WIELOŚĆ
PRZYMIERZY
Tradycja chrześcijańska, opierając się na teologii Pawłowej oraz na opisach ostatniej wieczerzy, posługiwała
się zasadniczo schematem dwóch przymierzy, Przymierza Starego i Nowego. To zestawienie określane jest przez
szereg antytez. Stare Przymierze jest partykularne, odniesione do "cielesnych" potomków Abrahama. Nowe
Przymierze jest uniwersalne, skierowane do wszystkich
narodów. Stare Przymierze opiera się zatem na zasadzie pochodzenia, podczas gdy Przymierze Nowe kieruje
się pokrewieństwem duchowym, ustanowionym w sakramencie i wierze. Stare Przymierze jest przymierzem
warunkowym: ponieważ zasadza się ono na przestrzeganiu Prawa i tym samym związane jest zasadniczo z działaniem człowieka, może ono zostać złamane i było łamane. Jego zasadniczą treścią jest Prawo, dlatego też
kieruje nim formuła: "Jeśli tak będziecie czynić...". Ten
tryb warunkowy włącza do istoty przymierza zmienną
wolę ludzką, czyniąc z niego tym samym przymierze tymczasowe.
Nieodwołalny dar przyjaźni
W takim kontekście przymierze zawarte w czasie ostatniej wieczerzy jest zgodnie ze swą wewnętrzną istotą
czymś nowym w sensie zapowiedzi prorockiej. Nie jest
to układ poddany warunkom, lecz dar przyjaźni, który
zostaje ofiarowany w sposób nieodwołalny. Miejsce Prawa zajmuje łaska. Ci, którzy w czasie reformacji dokonali ponownego odkrycia teologii Pawłowej, ze szczególnym naciskiem podkreślają ten właśnie aspekt: nie uczynki,
lecz wiara; nie dokonanie człowieka, lecz wolne rozporządzenie dobroci Bożej. Z tego względu reformacja podkreślała, że nie chodzi tutaj o "przymierze", lecz o "testament", o czyste ustanowienie Boże. Słowa Lutra o Al-
leinwirksamkeit Gottes (o Bogu jako jedynej naprawdę
działającej rzeczywistości) tudzież wszystkie sformułowania zawierające solus (solus Deus, solus Christus)
należy rozumieć w tym właśnie kontekście.
Jakie wnioski powinniśmy sformułować w świetle dotychczasowych refleksji? Wydaje mi się, że ujawniły się
tutaj wyraźnie dwa stany rzeczy, które uzupełniają jednostronność owych antytez oraz ukazują wewnętrzną jedność dziejów Boga i ludzi, tak jak przedstawiają się one
w całej Biblii Starego i Nowego Testamentu.
Wewnętrzna ciągłość dziejów zbawienia
Najpierw przypomnieć należy o tym, że owo fundamentalnie nowe przymierze - czyli przymierze z Abrahamem - ujawnia tendencję uniwersalistyczną i odnosi
się do wszystkich tych, którzy mieli zostać dani Abrahamowi za synów. Święty Paweł w pełni słusznie zauważył, że przymierze z Abrahamem jednoczy w sobie obydwa elementy: zamierzona uniwersalność oraz wolny dar.
Z tego względu zapowiedź dana Abrahamowi gwarantuje od samego początku wewnętrzną ciągłość dziejów zbawienia, poczynając od Ojców Izraela aż po Chrystusa
i Kościół z Żydów i pogan.
Jeśli chodzi o przymierze z Synaju, to należy tutaj raz
jeszcze dokonać pewnych rozróżnień. Przymierze to odnosi się ściśle do ludu Izraela- Nadaje ono temu narodowi porządek prawa i kultu (nierozdzielnie łącząc ze sobą
te dwie sfery), który jako taki nie może zostać rozciągnięty
na inne narody. Ów porządek prawny jest konstytutywny
dla tego przymierza, stąd też tryb warunkowy przestrzeganego Prawa przynależy do istoty przymierza, co czyni
z niego przymierze warunkowe, tzn. przejściowe, kolejny,
ograniczony w czasie etap Bożych rozstrzygnięć.
Wszystko to jasno ukazał św. Paweł i żaden chrześcijanin nie może tego cofnąć. Sama historia potwierdza
ten pogląd. Tym samym jednak nie powiedziano jeszcze
wszystkiego na temat przymierza z Mojżeszem i na temat "Izraela według ciała"- Albowiem Prawo - jak
myślimy o nim, gdy zbyt jednostronnie podkreślamy Pawłowe antytezy - nie jest widocznie nałożonym na ludzi
ciężarem
|
WÄ
tki
|