613...

Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.

86 �Kurier Warszawski" 1900, nr 9, s. 3. 87 �Zdrowie" 1903, nr 3, s. 217, 218. 3231 ZAKO�CZENIE W toku dotychczasowych rozwa�a� zarysowany zosta� obraz Warszawy ostatniego �wier�wiecza XIX w. W okresie tym zmieni�a ona sw�j dawny, poniek�d prowincjonalny wygl�d na wielkomiejski. W �lad za przekszta�ceniami substancji materialnej miasta zmienia� si� jego obraz w �wiadomo�ci mieszka�c�w. Warszawa lat siedemdziesi�tych � to miasto du�e, ale jeszcze nie metropolia, zindustrializowane, ale nie wielkoprzemys�owe, zabudowane g�sto w �r�dmie�ciu, ale w po�owie drewniane, parterowe, �atwo mieszcz�ce si� w granicach dawnych okop�w Lubomirskie-go. Miasto rz�dzone przez magistrat � agend� znienawidzonego aparatu w�adzy zaborczej, oraz bardzo powa�anego prezydenta Starynkiewicza, lubianego w sferach bur�uazyjnych i arystokratycznych oberpolicmajstra Buturlina oraz nielubianego, ale zas�u�onego Warszawie Klejgelsa; poddawane represjom politycznym, lecz wkraczaj�ce w epok� najbujniejszego rozkwitu gospodarczego. S�owem � miasto sprzeczno�ci i paradoks�w, ale jak�e barwne i urzekaj�ce, z sentymentem wspominane przez warszawiak�w, fascynuj�ce cudzoziemc�w. Na prze�omie wiek�w by�a to ju� inna Warszawa. Nie mo�na si� zatem dziwi�, �e konglomerat zagadnie� zwanych gospodark� komunaln� jako fragment �ycia codziennego by� naznaczony znamieniem owych charakterystycznych warszawskich sprzeczno�ci. Istnia�y ogromne potrzeby inwestycji lub reform we wszystkich 324 niemal dziedzinach gospodarki komunalnej, podczas gdy spo�ecze�stwo odczuwa�o potrzeb� modernizacji tylko niekt�rych. Domagano si� wi�cej i lepszej wody, usuni�cia otwartych �ciek�w z ulic, ale nie widziano potrzeby zmiany systemu usuwania nieczysto�ci. Miasto by�o brudne, pe�ne b�ota por� deszczow� i kurzu latem, gorzej jednak wygl�da�o od podw�rza ni� od frontu. Zainteresowanie zieleni� � to g��wnie emocjonalny stosunek do Ogrodu Saskiego, przy czym rol� najg��wniejsz� odgrywa�y wzgl�dy reprezentacyjne. O tym, jak wielk� wag� przyk�adano do zewn�trznych walor�w wyposa�enia komunalnego �wiadczy fakt, �e nawet konieczno�� elektryfikacji miasta uzasadniano tylko wymogami o�wietlenia ulic. G�osy odmienne � B. Prusa, A. Suligowskiego, publicyst�w ze �Zdrowia" czy �rodowiska lekarskiego, protestuj�ce przeciwko takiemu w�a�nie widzeniu potrzeb miejskich, potwierdzaj� to przekonanie o niskim poziomie kultury sanitarnej przeci�tnego mieszka�ca. Na podstawie zestawienia potrzeb komunalnych i ich odczucia spo�ecznego mo�na wysun�� tez�, �e g��wn� przyczyn� podj�cia inwestycji modernizuj�cych gospodark� komunaln� �wczesnej Warszawy (wyj�wszy spraw� elementarn� � zaopatrzenia w wod�), by� nacisk potrzeb komunikacyjnych w zwi�zku z gospodarczymi funkcjami miasta, nie za� post�p cywilizacyjny. Co wi�cej, przeci�tny poziom kultury sanitarnej bywa� � jak w przypadku kanalizacji domowej � czynnikiem wstrzymuj�cym szybkie post�py modernizacji. Przebieg procesu modernizacji wykaza� pewne prawid�owo�ci rozwoju, w�a�ciwe miastom epoki kapitalistycznej. By�a to zale�no�� zakresu modernizacji od typu w�asno�ci urz�dze� komunalnych. Pomin�wszy bezinwestycyjne, ma�o skuteczne reformy systemu oczyszczania miasta, w najszerszym zakresie unowocze�nione zosta�y wodoci�gi i kana�y, ziele� publiczna i cmentarze oraz bruki stanowi�ce w�asno�� miejsk�. Wi��e si� to �ci�le z kwesti� finansowania unowocze�nianej infrastruktury miejskiej. Inwestycje finansowane z bud�etu miejskiego mia�y w wi�kszym stopniu charakter �wiadcze�, co oznacza�o szersze udost�pnianie. Wodoci�g f kanalizacja w mieszkaniach znacznie szybciej si� upo- 325 wszechnia�y ni� instalacje gazowe. Zbudowane kosztem, spo�ecznym Tanie K�piele s�u�y�y wielokrotnie wi�kszej liczbie ludno�ci ni� fundowane z prywatnej kieszeni �azienki domowe. Dzia�alno�� Komitetu Plantacyjnego, zmierzaj�ca do upowszechnienia zielem publicznej w miejsce zanikaj�cej prywatnej, dawa�a skutki odczuwalne przez wszystkich mieszka�c�w. Dotyczy to tak�e nowego cmentarza, bruk�w i regulacji ulic. Finansowanie z bud�etu miejskiego gwarantowa�o szeroki zasi�g spo�eczny, czyli demokratyzacj� korzystania z urz�dze� komunalnych. Odst�pstwa od tej regu�y by�y konsekwencj� ogromnych koszt�w budowy wodoci�g�w i kanalizacji, kt�re tak bardzo obci��a�y bud�et miasta, �e ogranicza�y wydatki na inne cele. Koszty spo�eczne by�y tak�e uzale�nione od typu w�asno�ci urz�dze� komunalnych. Je�li inwestowa� kapita� prywatny, jak to mia�o miejsce w przypadku �a�ni, hoteli, gazowni, elektrowni, tramwaj�w, doro�ek � amortyzacj�, procenty i dywidendy op�acali tylko u�ytkownicy

Wątki

Powered by wordpress | Theme: simpletex | © Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.