Nie chcesz mnie, Ben. SkĹadam siÄ z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobinÄ
gĂłwnianego szaleĹstwa.
a z przodu poszerza się i zagina w stronę górną i do tyłu, tworząc hak (uncus). Największym ośrodkiem podkorowym układu limbicznego jest ciało migdałowate, które znajduje się w ścianie górnej rogu dolnego komory bocznej. Ciało migdałowate (corpus amygdaloideum) składa się z wielu jąder i od strony przyśrodkowej łączy się z korą węchomózgowia. Ponadto do układu limbicznego zalicza się szereg struktur podkorowych, związanych z ośrodkami podwzgórza i jądrami przednimi wzgórza. Są to ciała suteczkowate, jądra uzdeczek, prążek rdzenny i krańcowy, jądra przednie i przyśrodkowe wzgórza, twór siatkowaty i wiele innych struktur, czynnościowo związanych z układem limbicznym. Czynności układu limbicznego obejmują reakcje ukierunkowane na zachowanie życia pojedynczego osobnika oraz gatunku. Są to reakcje emocjonalne, stany psychiczne, jak zadowolenie, uczucie przyjemności, sympatii, stany przerażenia, strachu, agresji, itp., niektóre czynności układu pokarmowego, powonienia, niektóre czynności układu autonomicznego, jak: ciśnienie krwi, praca serca, oddychanie, zachowania seksualne. Ponadto istnieje szereg czynności przypisywanych do układu limbicznego, ale ostatecznie nie wyjaśnionych, np. hipokamp jest włączony w bliżej nieznany sposób w procesy uczenia się i zapamiętywania.
Jądra podkorowe kresomózgowia
Jądra podkorowe są skupiskami istoty szarej, położonymi w głębi półkul mózgu. Do jąder podkorowych zalicza się: ciało prążkowane, przedmurze i ciało migdałowate. Ciało prążkowane (corpus striatum) jest największym jądrem podkorowym. Składa się z jądra ogoniastego i jądra soczewkowatego, oddzielonych torebką wewnętrzną. Jądro ogoniaste (nucleus caudatus) leży na całej swej długości w ścianie komory bocznej. Rozpoczyna się w przodzie poszerzoną częścią, zwaną głową (caput n. caudati), następnie przechodzi w cz꜏ środkową komory bocznej jako trzon (corpus n. caudati), a ku dołowi zwęża się w ogon jądra ogoniastego (cauda n. caudati) położony w rogu dolnym komory bocznej. Jądro soczewkowate (nucleus lentiformis) składa się z dwóch różnych części: przyśrodkowo jest położona gałka blada (globus pallidus), bocznie - skorupa (putamen). Twory te oddziela od siebie blaszka rdzenna boczna. Gałka blada o barwie jaśniejszej od skorupy jest położona przyśrodkowo, podstawą zwrócona do skorupy, a szczytem do międzymózgowia. Powierzchnia przyśrodkowa zrasta się z torebką wewnętrzną. Skorupa w części przedniej zrasta się z głową jądra ogoniastego. W kierunku do tyłu skorupa jest oddzielona od jądra ogoniastego torebką wewnętrzną. Od jądra soczewkowatego do jądra ogoniastego przez torebkę wewnętrzną prowadzą liczne białe prążki (włókna rdzenne) oraz pasma istoty szarej i stąd wywodzi się nazwa - ciało prążkowane. Ciało to należy do głównych ośrodków układu pozapiramidowego, który kontroluje ruchy mimowolne. Do układu tego zalicza się również jądro niskowzgórzowe, istotę czarną, jądro czerwienne oraz jądra tworu siatkowatego. Przedmurze (claustrum) jest cienką blaszką istoty szarej, położoną między jądrem soczewkowatym a wyspą. Przedmurze jest oddzielone od jądra soczewkowatego torebką zewnętrzną (capsula externa), a od kory wyspy torebką ostatnią (capsula extrema). Ciało migdałowate (corpus amygdaloideum) leży między biegunem skroniowym półkuli mózgu a rogiem dolnym komory bocznej. Na przekroju ma kształt okrągły lub owalny. Składa się z zespołu jąder, należących do układu limbicznego. Jądra te różnią się budową komórkową, połączeniami i znaczeniem czynnościowym. W szczególności wpływają one na napędy i emocje.
Istota biała półkul
Istota biała półkul jest najbardziej rozwinięta w części górnej, powyżej ciała modzelowatego i nosi nazwę ośrodka półowalnego (centrum semiovale). Poniżej, w istocie białej są położone jądra podkorowe, a ona sama tworzy trzy torebki: wewnętrzną, zewnętrzną i ostatnią. Torebka wewnętrzna (capsula interna) ku dołowi przechodzi w odnogę mózgu, natomiast w części górnej włókna jej kierują się w różne strony, tworząc wieniec promienisty (corona radiata). Na przekroju poziomym torebka ta układa się w kształcie litery V. Wyróżniamy w niej odnogę przednią oddzielającą jądro ogoniaste od soczewkowatego, odnogę tylną oddzielającą wzgórze od jądra soczewkowatego oraz łączące odnogi kolano, którego wypukła powierzchnia skierowana jest przyśrodkowo. Przez torebkę wewnętrzną przechodzi większośŹ włókien rzutowych półkuli mózgu. Torebka zewnętrzna i torebka ostatnia (capsula externa et extrema) są utworzone z cienkiej warstwy istoty białej. Położone są kolejno między skorupą przedmurzem i wyspą. W istocie białej półkul, zależnie od przebiegu i połączeń, rozróżnia się trzy rodzaje włókien nerwowych. Są to włókna rzutowe, spoidłowe i kojarzeniowe.
Włókna rzutowe
Włókna rzutowe tworzą drogi łączące kresomózgowie z innymi częściami mózgu i rdzeniem kręgowym. Drogi te zgrupowane są głównie w torebce wewnętrznej. Do dróg układu piramidowego zalicza się drogę korowo-rdzeniową i drogę korowo-jądrową. Włókna drogi korowo-rdzeniowej (tractus corticospinalis) rozpoczynają się w korze ruchowej kresomózgowia, kierują się przez wieniec promienisty do odnogi tylnej torebki wewnętrznej. Stąd przechodzą do odnogi mózgu i biegną dalej do rdzenia kręgowego jako włókna podłużne mostu oraz przez rdzeń przedłużony, w którym wytwarzają wyniosłośŹ zwaną piramidą. Droga korowo-jądrowa (tractus corticonuclearis) łączy korę mózgu z jądrami nerwów czaszkowych, biegnie przez wieniec promienisty do kolana torebki wewnętrznej, stąd do odnóg mózgu i dalej do poszczególnych jąder ruchowych nerwów czaszkowych. Następną grupę dróg tworzą drogi korowo-podkorowe, biegnące od ośrodków kory mózgu do niższych części mózgowia. Wśród tych dróg znajduje się droga korowo-mostowa (tractus corticopontinus), której pęczki włókien wychodzą z płatów: czołowego, ciemieniowego, skroniowego i potylicznego i kierują się do jąder mostu
|
WÄ
tki
|