Nie chcesz mnie, Ben. SkĹadam siÄ z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobinÄ
gĂłwnianego szaleĹstwa.
Powstanie w Walencji - Germanies
W tym samym czasie, gdy comuneros toczyli walki z oddziałami króla, w Hiszpanii wybuchło inne powstanie. Oba ruchy nie próbowały wspólnie walczyć o swoje interesy, inne było ich podłoże. Comuneros dążyli do przywrócenia dawnego stylu rządzenia, w czym byli popierani przez różne grupy ludności, nie był to ruch mający swoje korzenie w konflikcie
^
133
pomiędzy różnymi warstwami społeczeństwa. Takim właśnie ruchem były Germanies.
W 1519 r. przedstawiciel jednego z walenckich cechów Juan Llorens - uzyskał od króla zgodę na stworzenie bractwa (Germania") o charakterze ludowej milicji dla obrony wybrzeży przed berberyjskimi piratami. Pod koniec tegoż roku cechy walenckie utworzyły Radę Trzynastu i zaproponowały zmiany w ustawodawstwie, które ograniczyłyby przywileje szlachty i przekształciłyby miasto w coś na kształt Republiki Weneckiej. W 1520 r. doszło w Walencji do starć pomiędzy szlachtą i członkami cechów, po czym Germanies zdobyły władzę w innych miastach królestwa Walencji. Operacje wojskowe skierowane przeciwko nim, dowodzone przez wicekróla hrabiego Melito, zakończyły się niepowodzeniem (1521). Po śmierci Llorensa przywództwo Germanies objął bardziej radykalny od niego Yicent Peris. Doprowadziło to do konfliktu wśród uczestników powstania. Wykorzystując zaistniałą sytuację brat wicekróla - markiz Zenete - zajął Walencję (1522). Peris został stracony, lecz opór trwał jeszcze ponad 2 lata. Kierował nim głoszący milenarystyczne przepowiednie El Encubierto (Ukryty").
Germanies objęły swoim zasięgiem nie tylko całe królestwo Walencji, lecz także Majorkę (gdzie bunt zlikwidowano w 1523 r.) oraz Murcję. Jedną z cech powstania były wrogie działania skierowane przeciwko Mudeharom. Atakowano ich osady, rabowano i zmuszano do przyjęcia chrześcijaństwa. Pogromy te były także elementem walki społecznej, gdyż Mudeharowie byli zależni od wielkich właścicieli ziemskich, a ich praca stanowiła główne źródło magnackich zysków. Również armie magnackie składały się z Mude-harów.
*
Walka o hegemonię w Europie
Poprzez małżeństwa, traktowane jako najwyższa forma uprawiania polityki (specjalność Habsburgów), oraz przez zbieg okoliczności (liczne śmierci następców tronów) Karol V stał się władcą najpotężniejszego państwa Europy od czasów Karola Wielkiego. Hiszpania, która w tym samym czasie zdobywała Amerykę, przemieniła się z kilku walczących ze sobą królestw w pierwsze światowe imperium. Stało się to tak nagle, że zarówno zwykli ludzie, jak i panujący wraz ze swoimi doradcami nie wiedzieli, jak się znaleźć w tej nowej sytuacji. Hiszpanie nie chcieli angażować się w konflikty północnej Europy, swoje interesy widzieli tam, gdzie zawsze - w basenie Morza Śródziemnego, i od odkrycia Kolumba - w Ameryce. Czuli się jednak dumni z potęgi swojego kraju, ze swojej wiary i powoli przywiązywali się do panującego uznając, przynajmniej w części, jego interesy za własne.
Inne kraje Europy, przede wszystkim Francja, też były zaskoczone zaszłymi zmianami. Narodziła się potęga, której zaczęto się obawiać i którą niemal odruchowo próbowano powstrzymać, przyjmując każde jej działanie (nawet obronne) za próbę ekspansji i dążenia do uzyskania hegemonistycznej pozycji w Europie i na świecie.
Wojny włoskie
Pierwsza na tę nową sytuację zareagowała sąsiadka Hiszpanii - Francja. Karol V zgłaszał pretensje do dawnej stolicy rodzinnej Burgundii - Dijon,
134
Karol V na koniu - obraz Tycjana
zajętej przez Francuzów w 1477 r. Ponadto król Francji Franciszek I przegrał rywalizację o koronę cesarską z Karolem I. Następnym punktem spornym była Nawarra, przyłączona do Hiszpanii w 1512 r. Wykorzystując powstanie comuneros w 1521 r. Francja dokonała inwazji hiszpańskiej części pirenejs-kiego królestwa. Kolejnym krokiem Franciszka I było wkroczenie na utartą już ścieżkę francuskich interwencji we Włoszech. W 1523 i 1524 r. zaatakowany został Mediolan. W roku następnym, 24 lutego, armia francuska została rozniesiona przez Hiszpanów pod Pawią. Franciszek I został wzięty do niewoli. To wielkie zwycięstwo dało początek mitowi niepokonanej hiszpańskiej piechoty (tercios). Uwięziony król Francji zgodził się w Traktacie Madryckim oddać Burgundię w zamian za wolność i pokój (styczeń 1526). Oczywiście po uwolnieniu nie zrealizował przyrzeczeń. Pomogła mu w tym zmiana stosunku do Hiszpanii w Europie
|
WÄ
tki
|