uzupe�niaj�ce okre�lenie znacz�- 570 prozaik�w i poet�w...

Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.

Wielu cesarzy Ha� popiera�o literatur� i sztuk�. Za panowania Wu-ti za- �o�ona zosta�a na dworze cesarskim wielka biblioteka. W otoczeniu Han�w przebywali wybitni poeci, pisarze, uczeni. Do najwybitniejszych poet�w tej epoki nale�y zaliczy�: Lu Tsia, Tsia I, Mei Szenga oraz najbardziej znanego w�r�d nich Sy-ma Siang-�u. Poeci owi w swej tw�rczo�ci rozwin�li form� poetyck� pie�ni Czou. Wielkim mistrzostwem odznacza�y si� utwory poetyckie Jang Siunga i nadwornych poetek Pang-tsuo Jii i Pan Czao. * Scena z polowania P�askorze�ba na cegle z grobowc�w okresu Ha� w okolicy miasta Czengtu (prowincja Syczuan) Ok. I wieku n.e. Silny wp�yw na rozw�j poezji okresu Ha� wywar�o za�o�enie za rz�d�w Wu-ti instytutu muzycznego Jiie-fu, gdzie zbierano i opracowywano pie�ni ludowe oraz komponowano utwory muzyczne. Jakkolwiek wiele pie�ni Jiie-fu g�osi�o has�a hedonistyczne i nacechowane by�o ba�- niow� fantazj�, jednak w niekt�rych z nich ustosunkowywano si� krytycznie do rzeczywisto�ci, pi�tnowano wady urz�dnik�w i arystokracji, odmalowuj�c zarazem ci�k� dol� ludu. Tw�rczo�� licznych utalentowanych poet�w epoki Ha� czerpa�a natchnienie z pie�ni ludowych; utwory tych poet�w odznaczaj� si� realizmem tre�ci, napisane s� j�zykiem wysoce artystycznym, a jed- nocze�nie prostym i dost�pnym dla ludu. W okresie Ha� rozpowszechni�a si� bardzo literatura o tre�ci fantastycznej, powstaj� bajki, legendy, ksi�gi cud�w. Na szczeg�lnie wysokim poziomie sta�a proza tej epoki. W�r�d najznakomitszych prozaik�w wyr�niaj� si� mistrzostwem historycy Sy-ma Ts'ien i Pan Ku oraz jeden z najwybitniejszych przedstawicieli fantastycznej literatury tego okresu � Tung Fang-szuo, a dalej Liu Siang i wielu innych. 571 SY-MA TS'IEN Naj�wietniejszym historykiem i prozaikiem epoki Ha� by� Sy-ma Ts'ien. Za�o�y� on fun- damenty historiografii chi�skiej i w pe�ni zas�u�y� sobie na tytu� ojca chi�skiej historii. Sy-ma Ts'ien zaliczany jest do klasyk�w chi�skiej prozy. Ka�dy rozdzia� jego olbrzymiego dzie�a �Szy-ki" (�Szy-tsi") jest odr�bnym, sko�czonym utworem literackim, a ca�e dzie�o tworzy wspania�y zbi�r artystycznie uj�tych obraz�w i charakterystyk historycznych. Data urodzenia Sy-ma Ts'iena nie jest dok�anie ustalona. Jako przypuszczaln� dat� przyj- muje si� rok 145 p.n.e., a za dat� �mierci uwa�a si� r. 86 p.n.e. Sy-ma Ts'ien pochodzi� z rodziny historiograf�w, by� synem nadwornego astronoma Sy-ma T'ana, kt�ry przez ca�e �ycie gromadzi� materia�y historyczne, umieraj�c za� poleci� synowi doprowadzi� swe dzie�o do ko�ca. Po zdaniu przepisowych egzamin�w Sy-ma Ts'ien zosta� dworzaninem cesarskim. Do jego obowi�zk�w s�u�bowych nale�a�o towarzyszenie cesarzowi Wu-ti w jego licznych podr�ach po kraju. Pozwoli�o to Sy-ma Ts'ienowi zebra� bogaty materia� obserwacyjny, z kt�rego korzysta� p�niej przy pisaniu swego dzie�a. W r. 104 p.n.e. Sy-ma Ts'ien rozpocz�� prac� nad wielotomow� histori� Chin, nad kt�r� strawi� wi�cej ni� dziesi�� lat swego �ycia. W znacznej mierze opi- sywa� te� wsp�czesne mu wydarzenia historyczne; wiele z tego, o czym pisa�, ogl�da� na w�asne oczy, a wiele � specjalnie bada�, zanim przyst�pi� do pisania odno�nych rozdzia��w. Dzie�o Sy-ma Ts'iena, zatytu�owane przez niego �Szy-ki" (�Szy-tsi", �Zapiski historyczne"), sk�ada si� ze 130 rozdzia��w podzielonych na pi�� cz�ci. W ksi�dze tej zawarte s� dzieje Chin od najdawniejszych czas�w do panowania cesarza Wu-ti w��cznie (140�87). Poza kronik� wydarze� historycznych, uszeregowan� wed�ug panuj�cych w�adc�w, i biografi� wybitnych osobisto�ci �Zapiski historyczne" zawieraj� odr�bne traktaty z zakresu kultury i spraw �ycio- wych, z astronomii, geografii, chronologii, genealogii. Szczeg�lnie interesuj�ce s� rozdzia�y po- �wi�cone wy��cznie ekonomii, kt�re podaj� szczeg�owe wiadomo�ci z dziedziny rolnictwa, opo- datkowania, handlu i innych zagadnie�. Dzia� biograficzny dostarcza r�wnie� ciekawych in- formacji o ustroju gospodarczym Chin. Wiele te� rozdzia��w po�wi�ci� autor opisom lud�w za- mieszkuj�cych poza granicami Chin, mi�dzy innymi i ludom Azji �rodkowej. Jakkolwiek dzie�o Sy-ma Ts'iena wyra�a�o na og� ideologi� klasy panuj�cej, to jednak osobiste jego pogl�dy bynajmniej nie zawsze odpowiada�y zasadom konfucjanizmu. Niekiedy Sy-ma Ts'ien podaje w�asn� ocen� wydarze�, odbiegaj�c� znacznie od pogl�d�w konfucja�skich. W wielu ust�pach ksi�gi mo�na wyczu� sympati� autora dla mas ludowych, a w biografiach przedstawicieli klasy panuj�cej niejednokrotnie przebija ironiczne nastawienie do opisywanych wydarze�. Sy-ma Ts'ien realistycznie przedstawia �ycie dworskie, nie ukrywaj�c jego ciemnych stron, opisuje intrygi pa�acowe, okrucie�stwo w post�powaniu, sprzedajno�� urz�dnik�w. �Zapiski historyczne" wywar�y ogromny wp�yw na rozw�j my�li historycznej w Chinach. Styl i metoda wyk�adu sta�y si� przedmiotem gorliwego na�ladownictwa. W p�niejszym czasie wiele chi�skich prac historycznych tworzono na wz�r �Zapisk�w", jak np. dzie�o Pan Ku, innego wielkiego historyka epoki Ha� (32�92). PAN KU Dzie�o historyka Pan Ku, zatytu�owane �Ts'ien Han-szu" (�Kronika wcze�niejszej dynastii Ha�"), obejmuje okres 230 lat, poczynaj�c od pierwszego w�adcy z dynastii Ha� � Liu Panga, a ko�cz�c na Wang Mangu. Materia� historyczny dotycz�cy tego okresu gromadzi� ju� ojciec 572 Pan Ku, Pan Piao. Po �mierci Pan Ku udzia� w tej pracy bra�a r�wnie� jego siostra, s�awna poetka Pan Czao. Dzie�o Pan Ku zawiera �ywe charakterystyki i biografie w formie literackiej; podzie- lone jest na cztery cz�ci, obejmuj�ce sto rozdzia��w. W dziale kronik znajdujemy dzieje wcze�- niejszej dynastii Ha� wed�ug kolejno�ci panowania, jak r�wnie� biografie cesarzy i tablice chro- nologiczne. Oddzielne rozdzia�y po�wi�cone s� gospodarce, prawu, literaturze, sztuce, opisom geograficznym, podzia�owi administracyjnemu itd. W rozdziale obejmuj�cym biografie r�nych os�b podane s� cenne wiadomo�ci z dziedziny ekonomii. Szereg rozdzia��w zawiera opisy plemion i lud�w osiedlonych poza granicami Chin, w tym r�wnie� Korei, Hun�w, plemion po�udniowo- zachodnich, a tak�e lud�w zamieszkuj�cych na p�nocny zach�d od Chin. �Kronika wcze�niejszej dynastii Ha�" jest pierwszym dzie�em z serii tzw. kronik dynastycz- nych i sta�a si� wzorem, wed�ug kt�rego tworzono p�niej tego rodzaju prace. Okres Ha�, mog�cy si� poszczyci� tak wielkimi historykami, jak Sy-ma Ts'ien i Pan Ku, by� �z�otym wiekiem" chi�skiej historiografii. Dzie�a ich stanowi� g��wne �r�d�a historii politycznej i spo�eczno-ekonomicznej Chin w okresie od III wieku p.ri.e. do pocz�tk�w I wieku n.e., za� rozdzia�y tych prac o ludach niechi�skich s� cennym �r�d�em dla historii kraj�w Dalekiego Wschodu i narodowo�ci zamieszkuj�cych centralne terytoria Azji. ROZW�J FILOZOFII MATERIALISTYCZNEJ

Wątki

Powered by wordpress | Theme: simpletex | © Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.