szt...

, 1968): byd³o — 5572, owce — 4077, trzoda chlewna — 1063, konie — 134, drób — 1042. Uprawa roli jest na drugim planie. G³. uprawami s± (w ty¶. t, 1968): jêczmieñ — 740, pszenica — 406, owies — 281, ziemniaki — 1599, buraki cukrowe — 1076, buraki pastewne — 769, rzepa — 2409. Plony z ha nale¿± do najwiêkszych w Europie. Bogactwa miner. I. choæ znaczne s± jeszcze s³abo zbadane. Pod wzglêdem zasobów torfu (ok. 5 mld t) I. zajmuje drugie miejsce w ¶wiecie (roczna eksploatacja ok. 2,5 mln t). Zasoby wêgla kamiennego s± nieznaczne; w l. 1960—65 odkryto bogate z³o¿a polimeta-liczne w Tynagh ko³o Galway (o³ów, cynk, mied¼, srebro) oraz ko³o Limerick (mied¼, srebro, rtêæ); wydobyto w 1968 o³owiu 62,2 ty¶. t, cynku 53,3 ty¶. t (czystego metalu). Moc elektrowni wynosi (1966) 1170 MW; w tym 25% przypada na elektrownie wodne. Oko³o 2/3 elektrowni cieplnych jest opalana torfem. Jedyna huta stali w m. Añ Cóf (Cobh), w pobli¿u m. Corcaigh (Cork), pracuje na importowanym wêglu i rudzie ¿elaza. W pobli¿u Corcaigh znajduje siê równie¿ rafineria przerabiaj±ca importowan± ropê naftow± (roczna zdolno¶æ prod. — 2 mln t). Stosunkowo dobrze rozwiniêty jest przem. cementowy. Najwa¿niejsz± rolê odgrywa jednak przem. spo¿ywczy (mleczarski, m³ynarski, miêsny, piwowarski, cukrowniczy, spirytusowy) oraz w³ókienniczy (Iniarski, we³niany, bawe³niany). Ostatnio rozwija siê przem. chemiczny (m.in. tworzyw sztucznych), elektrotechniczny i inne. Ogólna d³. linii kol. wynosi 3323 km (1964). Koleje s± upañstwowione. Odcinek kol. Corcaigh — -Belfast jest wspóln± w³asno¶ci± Irlandii i Uisteru. D³. dróg ko³owych — ok. 84 ty¶. km, ¶ródl±dowych dróg wodnych — 730 km (1965). W 1968 by³o zarejestrowanych 336 615 samochodów osobowych, 45 629 samochodów ciê¿arowych i 6216 autobusów. G³ówne porty handl. — Dublin i Corcaigh; pasa¿erskie — Dublin i Añ Cóf (awanport portu Corcaigh). W m. Sionna w pobli¿u m. Luimneach znajduje siê miê-dzynar. port lotniczy, wykorzystywany przez linie transatlantyckie. Lucjan Kubiatowicz Irlandia Pó³nocna, Northern Ireland, pn.-wsch. cz. wyspy Irlandia, wchodz±ca w sk³ad Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Pn.; znana pod hist. nazw± Uister; pow. 14138 km2, 1485 ty¶. mieszk. (1966), w tym ok. 2/3 protestanci, pozostali — katolicy, stolica -Belfast. Obszar nizinny, przeciêty — szczególnie na peryferiach — pasmami starych gór (najw. — Mour- 366 IRTYSZ ne Mountains, wys. do 852 m n.p.m.); na ni¿. rozleg³e je¼. Neagh. Podstawê gospodarki stanowi roln. (g³. hodowla owiec i byd³a oraz uprawa ziemniaków, owsa i lnu); przem. g³.: w³ókienniczy (Iniarski), odzie¿owy, stoczniowy, maszynowy, chemiczny; g³. o¶r. przem. — Belfast - jeden z wa¿niejszych portów Wielkiej Brytanii. Irtysz, rz. w azjatyckiej cz. ZSRR, lewy dop³yw -0bu; dl. 4248 km, pow. dorzecza 1595 ty¶. km2, ¶redni przep³yw u uj¶cia 2260 m»/sek. Wyp³ywa jako Czarny Irtysz z lodowców na pd.-zach. zboczach A³taju Mongolskiego (w Chinach), przep³ywa je¼. Zajsan, nastêpnie prze³amuje siê przez pd.-zach. skraj A³taju i wyp³ywa na Ni¿. -Zachodniosyberyjsk± nabieraj±c charakteru rz. nizinnej (liczne odnogi, wyspy, starorzecza); wiêksze dop³. przyjmuje dopiero w dolnym biegu: l. — Iszym, Tobó³, Konda, p. — Om; wpada do Obu w pobli¿u m. Chan-ty-Mansyjsk. I. pokryty jest lodami przez 5—6 miesiêcy; ¿eglowny na odcinku ok. 3600 km, od uj¶cia do granicy ZSRR z Chinami; odznacza siê bogactwem ryb (jesiotry). W górnym biegu I. czynne s± 2 elektrownie wodne: Ust'- -Kamienogorska i Buchtar-miñska. Nad I. le¿± m.: -Ust'- -Kamienogorsk, -Semipa³a-tyñsk, -0msk, Tobolsk. Istahan, Esfehan, miasto, stolica prowincja w ¶rodk. Iranie, po³o¿.w obni¿eniu miêdzy g. (-)Za-gros i Kuh-e Rud, na wys. 166|0 m n.p.m.; znane w staro¿ytno¶ci jako Aspadan, w X do XIII w. by³o jednym z najwiêkszych m. Bliskiego Wschodu, a w XVI i XVII w- stolica pañstwa Sasanidów. 424 ty¶. mieszk. (1966); centrum handl. produktami rolnymi; o¶r. przem. i rzemios³a w³ókienniczego (dywany, koronki), spo¿ywczego, metalowego (rzemios³o artystyczne w metalu); wêze³ drogowy; liczne ¶redniowieczne pa³ace (s³awny Majdan-e Szah), meczety i in. zabytki architektury. Islandia, Lydveldidh Island, Republika Islandii, po³o¿.na w. Islandii w pn. cz. Atlantyku o pow. 102819 km2 (z otaczaj±cymi wysepkami 103,5 ty.s. km2) i ludn. 196,9 ty¶. (1966), stolica -Reykjayik 79,2 ty¶. mieszk. 1966; jêzyk urzêdowy islandzki; podzia³ admin. — 16 okrêgów (syslur). Do i XII 1918 prow. duñska, pó¼niej suwerenne pañstwo zwi±zane uni± personaln± z Dani±, zniesion± 17 VI 1944. WARUNKI NATURALNE. I. pó³. na podwodnym Grzbiecie Pó³nocnoatlantyckim tworzy rozleg³y p³askowy¿ o wys. 7i00—1000 m n.p.m. opadaj±cy stromo ku wybrze¿om