Rozmawiamy o Stachurze, Wojaczku, Bursie i Po�wiatowskiej...

Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.

Masz siln� g�ow�, 21 kt�ra nosi straszn� tajemnic�. Patrz� na ciebie i przesuwaj� mi si� przed oczyma obrazy mi�sa, rze�ni i gwiezdnych konstelacji, widz� ulice Lwowa i Krakowa. Nast�pnego dnia idziemy razem na spotkanie autorskie do pozna�skiego liceum, m�odzie� jak zwykle nie chce ci� wypu�ci�. Wracamy z Hatifem wcze�niej, a ty przybiegasz zziajany po kilku godzinach i m�wisz, �e nie mog�e� wr�ci� do hotelu. Ju� wtedy zacz��em podejrzewa�, �e dr��y w tobie przepa�� jakie� �wi�stwo. Teraz �a�uj�, �e nie czeka�em, �e nie wzi��em ci� pod rami�, tak jak bra�em p�niej. Przed oczyma przesuwaj� mi si� obrazy dawno ju� odesz�ych dni: siedzimy razem w redakcji ��ycia Literackiego�, w piwnicy przy Kanoniczej 7 po wr�czeniu Nagrody Imienia Andrzeja Bursy, w pokojach hotelowych Poznania i w autokarach jad�cych do miast Wielkopolski i Pomorza, na scenie teatru w Gorzowie i w bibliotece w Lesznie, w sali opery w Bydgoszczy. Rozmawiamy du�o i cz�sto przywo�ujemy zmar�ych poet�w. Mia�e� wiele kobiet, ale zawsze by�e� d�entelmenem i nie chwali�e� si� tym. Cz�ciej kobiety wspomina�y m�odego, przystojnego poet� od �ywic i rozedrganego �wiat�a. Gdy przeczyta�em o twojej �mierci wyda�a mi si� czym� niemo�liwym i czym� oczywistym. Tyle razy �ciska�em twoj� d�o�, tyle razy patrzy�em w oczy. Tramwaj, kt�ry ci� zabi� nie nazywa� si� po��danie... Groby, groby, groby. Wiersze, wiersze, wiersze � kartki papieru pomarszczone od �ez, drobne koraliki druku, pomi�dzy kt�rymi osiad� b�l, smutek i cierpienie. Fotografie ludzi i czasu. Ludzi, kt�rzy doszli do kresu i przekroczyli pr�g. Czasu, kt�ry by� �wi�tym misterium poezji, czasu kt�ry przepad�by bezpowrotnie, gdyby nie wiersze. 22 Zmartwychwstanie w �mierci Wraz ze �mierci� Rafa�a Wojaczka (1971. 05. 11) zamyka si� jeden z tragicznych okres�w w poezji polskiej. Zapocz�tkowany przez pokolenie wojny i okupacji, znalaz� swoj� kontynuacj� w do�wiadczeniach Tadeusza Borowskiego, Andrzeja Bursy, a potem w�a�nie Rafa�a Wojaczka. Jest wi�c ta �mier� jakby cezur� zar�wno dla polskiej liryki, jak i dla pewnego typu do�wiadcze� poetyckich. �Bycie� poet� przybiera�o na prze�omie lat r�norakie formy i w r�ny spos�b przez samych poet�w by�o pojmowane. Wojaczek by� pierwszym tw�rc� w ci�gu �poet�w wykl�tych�, poet�w �yj�cych pe�ni� �ycia, poet�w� samob�jc�w, wok� kt�rych ju� za �ycia naros�a legenda. Jego drog� poszli p�niej Edward Stachura, Ryszard Milczewski�Bruno, Andrzej Babi�ski. Wojaczek od samego pocz�tku wiedzia� czym mo�e si� sko�czy� igranie z poezj�, ale nie zszed� z raz obranej drogi. Kosmos. Tajemnica. W utworach wroc�awskiego poety mamy do czynienia z nieustann� progresj� poetyki. W takiej stale rozwijaj�cej si� liryce musi w ko�cu doj�� do sytuacji, w kt�rej narrator stanie w obliczu nieprzekraczalnej bariery, za kt�r� jest �mier�, albo nirwana, rozp�omieniaj�ce wszystkie kom�rki katharsis. W takiej sytuacji poeta czuje si� py�kiem, drobin� w trybach czasu. Widzi i odczuwa ogrom makrokosmosu zawieszonych w pr�ni galaktyk, jak i mikrokosmosu w�asnego cia�a. Jest tym miejscem, w kt�rym te dwa wszech�wiaty si� zbiegaj� i przechodz� przez niego na przestrza�. Czuje si� zatem zawieszony w pustce; popychany przez tkwi�ce w nim atawistyczne si�y przemieszcza si� w niej bez celu. Cho� � jak oka�e si� u ko�ca drogi � cel istnieje i jest nim �mier�. Wyst�puje ona w tej poezji jako obietnica i wielki l�k, jako �wiadomie prowokowana i dra�niona immanentna si�a wszech�wiata i jako bezsi�a cia�a, jako proces gnilny. W swoim nieustannym dialogu ze �mierci� stosuje poeta najprzer�niejsze chwyty. Raz zak�ada mask� ironii, innym razem przyobleka swoje my�li w kobiece kszta�ty, jeszcze kiedy indziej pokornie chyli przed �mierci� g�ow�. Ale tylko na chwil�, tylko by zaczerpn�� oddechu, bo zaraz potem plunie jej w twarz, rzuci kolejne wyzwanie. Posunie si� do negacji i b�dzie si� ni� fascynowa�, spr�buje j� �obrazi� i zdystansowa� si� od niej. B�dzie j� tropi� w cyklach wi�dni�cia, obumierania, usychania, b�dzie si� jej przygl�da� w szpitalnej sali, w wi�ziennej celi i na �mietnisku. Stworzy nawet na u�ytek swych �do�wiadcze� wizj� le��cego na wysypisku, toczonego przez robactwo trupa. Po�r�d takiej tanatalnej rzeczywisto�ci spr�buje znale�� podwaliny nowego �wiata. �wiata, kt�ry kiedy� nazywa� si� Polska i lokowa� si� w okolicach serdecznego ciep�a. Kraju, w kt�rym nie by�o miejsca dla wyrastaj�cych ponad przeci�tno�� karz�cego surowo nadwra�liwc�w. Pami�ta� trzeba w jakich latach ta poezja powstawa�a i jakie by�y jej uwarunkowania psychospo�eczne. Wszak do�wiadczeniem narratora poezji Wojaczka by�o wszystko to, co potem znalaz�o odzwierciedlenie w wierszach g��wnych przedstawicieli Nowej Fali, a jego kluczowym do�wiadczeniem spo�ecznym by�y wydarzenia na Wybrze�u z grudnia 1970 roku. Bohater. Dziecko. Jedn� ze strategii przyjmowanych przez narratora jest postawa heroiczna. Bohaterstwo staje si� wtedy jedn� z p�z, kt�re w wewn�trznej walce ze �mierci� przynie�� maj� z jednej strony rozwik�anie jej wiecznej zagadki, a z drugiej � maj� da� jednak posmak wygranej, zapowiedzie� zmartwychwstanie. Bo Rafa� Wojaczek, chocia� przeczuwa� swoj� �mier�, do 23 ko�ca w ni� nie wierzy�. Podj�� ryzykown� gr�, ale na dnie duszy tli�a si� w nim nadzieja, �e uda mu si� kostuch� wystrychn�� na dudka. Wierzy� w zmartwychwstanie w �mierci, wierzy� w odrodzenie si� w poezji, w metaforze, w nie�miertelnym s�owie, owych langue i parole �ycia. By�o zatem pisanie wierszy dla Rafa�a Wojaczka swoist� modlitw� o �mier� i o �ycie

Wątki

Powered by wordpress | Theme: simpletex | © Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.