Nie chcesz mnie, Ben. SkĹadam siÄ z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobinÄ
gĂłwnianego szaleĹstwa.
płynącą pomiędzy nimi, nie mniej niż 26 razy, a moje wojska nie przestraszyły się jej rozlewisk. Góra Simirrda, gdzie mieszka pani bogów, potężny szczyt, sterczący jak dzida ponad łańcuchami górskimi, podpiera niebo, a korzeniami sięga do wnętrza świata podziemi; jest jak grzbiet ryby, i nie pozwala na przejście z jednej jej strony na drugą, a zdobycie jej jest równie trudne od tyłu jak i od przodu zbocza jej budzące grozę, pocięte są parowami i górskimi potokami; . (góra), która nie nadaje się ani do toczenia rydwanów ani do galopowania koni, a ścieżki jej są zbyt trudne by poprowadzić po nich atak wojsk... Posłuszny natchnieniu, które raczył zesłać na mnie bóg Ea i pani bogów, gdy zalecili mi przetoczyć się przez kraj wroga, wyposażyłem swoje wojska w brązowe topory, by nimi mogły wyrąbać przejścia w wysokich górach, jak gdyby były to kamieniołomy, i ulepszyć drogi.
Pozostałe ilustracje zamieszczone w tej książce opisane są w tekście w miarę ich pojawiania się.
1. Źródła pisane
W Mezopotamii wcześnie wynaleziono pismo. Najstarsza znana inskrypcja pochodzi z końca IV tysiąclecia p.n.e. Już wtedy pisano na glinie, czystej rzecznej, uformowanej w małe tabliczki przypominające kształtem poduszeczki. Zwykle były one wielkości pudełka od zapałek, lecz często zdarzały się jeszcze mniejsze. Nie są czymś wyjątkowym tabliczki o powierzchni 2,5 cm2 większe natomiast występują rzadziej. Największe znane tabliczki, z tekstem traktatu zawartego pomiędzy asyryjskim królem Asarhaddonem a Medem Ramataią (s, 168), mierzą 45 X 26,5 cm. Inne tabliczki o tej samej wielkości pochodzą z biblioteki Asurbanipala1 w Niniwie. Znaki pisma są wyciśnięte w glinie za pomocą płaskiego pręcika zakończonego szpiczastym ostrzem lub drewnianym rylcem. Pismo to można więc określić jako trójwymiarowe.
Pierwotnie było to pismo obrazkowe. Każdy znak oznaczał przedmiot przedstawiony na obrazku, każdy znak był ideogramem, czyli znakiem-wyrazem. System pisarski tego typu miał ograniczone możliwości, lecz w pierwszych stuleciach swojego rozwoju pismo to w Mezopotamii służyło również ograniczonym potrzebom. Używano go tylko do zapisu ustalającego rozdział zebranych produktów rolnych i wytworów rzemiosła. Najstarsze teksty są spisami żywego inwentarza i narzędzi
1 Aśśur-bani-apli Aszur jest twórcą syna pierworodnego".
23
rolnych. Wkrótce rozwinął się system liczebników: kreski oznaczały jedności, zaś znak okrągły dziesiątki.
Około 2700 roku p.n.e. nastąpiła rewolucja w rozwoju pisma. Być może jakiś pisarz, obdarzony iskrą geniuszu, dostrzegł, że można uwolnić znaki-wyrazy od ich związku ze znaczeniem obrazka i używać ich jako symboli dźwiękowych (fonogramów). Brano więc pod uwagę tylko dźwięk sylaby przedstawianej przez znak-wyraz. Wynalezienie pisma z całą pewnością można przypisać Sumerom. Rozwinięcie go w pismo fonetyczne niewątpliwie było również osiągnięciem sumeryjskim. Potrzeba zapisywania niesumeryjskich imiom osobowych mogła przyczynić się do zmiany zasady pisma, przejścia od znaków-wyrazów do znaków-sylab. To, że duża część wyrazów sumeryjskich składa się tylko z jednej sylaby, mogło ułatwić ten proces.
Z chwilą uwolnienia pisma od ograniczających je zasad pisma obrazkowego i znaków-wyrazów, powstała możliwość zapisywania tekstów każdego rodzaju. I tak w ciągu III tysiąclecia p.n.e. wzrasta i zakres techniczny i ilość inskrypcji. Nadal są używane ideogramy, lecz już rzadziej, bowiem zasada pisania sylabicznego wyparła pismo obrazkowe. Równocześnie z tą zmianą podstawowych zasad systemu pisma, nastąpiło uproszczenie jego zewnętrznej formy. Wtedy też znaki przybrały bardziej stylizowaną formę. Linie krzywe pierwotnych znaków-obrazków składały się teraz z szeregu krótkich linii prostych, przypominających małe kliny. Powstały one w ten sposób, że w miejscu wciśnięcia rylca w glinę tworzyła się główka klina. Ten system pisma, określany obecnie jako pismo klinowe (tj. składające się z klinów), używany był w Mezopotamii i na terenach całego Bliskiego Wschodu tak długo, jak języki babiloński i asyryjski były nosicielami wielkiej cywilizacji
|
WÄ
tki
|