ďťż

Owe wspomniane wyżej cztery podróże (Diaza, Kolumba, da Gamy i Magellana) były kamieniami milowymi wypraw odkrywczych...
Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.
Zamyka je opłynięcie globu. Wiek XVI, okres zwany hiszpańsko-portugalską fazą wypraw geograficznych, przynosił kolejne odkrycia. Trudno je tu wyliczać. Wspomnijmy więc tylko o odkryciu przez Francuza Jacquesa Cartier Zatoki i Rzeki Św. Wawrzyńca w Kanadzie (1534-1535), o umacnianiu się Portugalczyków w Azji, o osiągnięciu przez nich Japonii (1542) oraz wyprawach żeglarskich Anglika Francisa Drake'a, który odkrył (1578) cieśninę między archipelagiem Ziemi Ognistej a Szetlandami Południowymi w Antarktyce, nazwaną jego imieniem. Odkryć i aneksji na rzecz Rosji w zachodniej Syberii dokonał w latach 1581-1584 ataman kozacki Jermak Timofejewicz. Przyjmuje się, że ta faza wypraw geograficznych kończy się u schyłku XVI wieku wraz z osłabieniem Hiszpanii. Za znamienny moment przełomowy uznaje się klęskę hiszpańskiej Wielkiej Armady (nazwanej przedwcześnie "Niezwyciężoną”), pokonanej przez Anglików w 1588 roku. W odkrywaniu i zdobywaniu nowych ziem zaczną przodować inne państwa. Faza holendersko-angielsko-francuska wypraw geograficznych. Rosyjska penetracja Syberii. Supremacja Hiszpanów i Portugalczyków na morzach była nie do przyjęcia przez inne rozwijające się państwa. Wywołać musiała dwa skutki: kolejne wyprawy odkrywcze w celu podboju nowych ziem oraz chęć przejęcia na własną rzecz zdobytych już przez innych terenów. Wyprawy geograficzne będą się w większym stopniu stawać ekspansją kolonialną. Poświęcimy jej osobny rozdział. Tu zasygnalizujmy tylko dalsze kroki odkrywców przynoszące coraz lepsze poznawanie świata. Za rosnącą od połowy XVI wieku aktywnością Holendrów stała ich największa w ówczesnej Europie flota handlowa. Szukali oni nowej, północnej drogi do Chin i Indii; lody zatrzymały ich na Morzu Karskim. W ostatnich latach tego stulecia Wilhelm Barents badał morze nazwane jego imieniem, odkrył Wyspę Niedźwiedzią i Spitsbergen. W pierwszej połowie XVII w. Holendrzy tworzą Nową Holandię na wschodnim wybrzeżu Ameryki Północnej, wypierają Portugalczyków z południowych krańców Afryki i z Azji Południowo-Wschodniej, zdobywają posiadłości na Dalekim Wschodzie. Shouten de Horn dociera w r. 1616 do południowego krańca Ameryki - przylądek ten nazwano jego imieniem. W tym samym czasie żeglarze holenderscy odkrywają wybrzeża Australii. W latach 1642-1643 Abel Janszoon Tasman opłynął Australię, odkrył wyspy nazwane później na jego cześć Tasmanią oraz zachodnie wybrzeża Nowej Zelandii. Francja kontynuuje eksplorację Kanady. Wielką rolę odegrała tu działalność Samuela de yyty, który w latach 1608-1615 zbadał bieg Rzeki Świętego Wawrzyńca i dotarł do jezior Ontario i Huron. W ciągu XVII wieku Francuzi ekspandowali na południe w kierunku obszarów nad Missisipi, badali je (zwłaszcza RenRobert de La Salle, 1678-1682) i zaanektowali dla Francji (na cześć Ludwika XIV nazywając Luizjaną). To samo uczynili z Wyspami Antylskimi. I w Ameryce Północnej i w Indiach (gdzie też uchwycili “przyczółki kolonialne”) zetknęli się dość szybko z konkurencją angielską. Również Anglicy szukali północnej drogi morskiej do Azji. Wyprawy z XVI wieku, a następnie Henry Hudsona i Williama Baffina w początku kolejnego stulecia zakończyły się jednak niepowodzeniem, chociaż Hudson po opłynięciu Labradoru odkrył wielką zatokę zwaną jego imieniem. To właśnie tam w ciągu XVIII wieku Anglicy rozpoczną wypieranie Francuzów, by w 1763 roku opanować całą Kanadę. W aktywności morskiej Anglii w drugiej połowie XVIII stulecia osobne, znaczące miejsce należy do Jamesa Cooka, jednego z najwybitniejszych żeglarzy i odkrywców w czasach nowożytnych. W swej epoce był tym, który przemierzył największe przestrzenie Ziemi. Podczas trzech podróży dookoła świata (1768-1779) m.in. zbadał Nową Zelandię, odkrył wiele wysp, archipelagów i cieśnin w Antarktyce, na Pacyfiku, w Oceanii (m.in. wyspy nazwane później jego imieniem, Nową Kaledonię, Georgię Południową, Hawaje). Druga wyprawa (1772-1775) była pierwszym opłynięciem Ziemi z zachodu na wschód. Cook dowiódł, że Australia to samodzielny kontynent. Jego podróże i mapy przyczyniły się do nowych ustaleń co do zasięgu wód i lądów na Ziemi. Nie tylko na morzach poprawiała się znajomość świata. Przy omawianiu wypraw odkrywczych rzadziej wspomina się o postępie, jaki dokonywał się w penetracji olbrzymich połaci lądu. W XVII wieku Rosjanie kontynuowali podbój Syberii, posuwając się stopniowo coraz bardziej na wschód do Irtysza, Obu, Jenisieju. W latach 1637-1641 wyprawa Kozaka Iwana Moskwitina przeszła wschodnią Syberię i dotarła do Morza Ochockiego. W 1643 r. Kurbat Iwanow odkrył jezioro Bajkał, a rok później wyprawa Wasyla Pojarkowa dotarła do ujścia Amuru. W 1648 r. Siemion Dieżniew przepłynął cieśninę między Azją a Ameryką (która osiemdziesiąt lat później zyska nazwę Beringa od imienia jej ponownego odkrywcy). W tym samym czasie Jerofiej Chabarow penetrował obszar nadamurski. W XVIII wieku badania Syberii będą kontynuowane (np. Wielka Ekspedycja Północna, 1734-1743), ale można stwierdzić, że w gruncie rzeczy już w połowie XVII stulecia Rosja zawładnęła ogromnym terytorium od Uralu po Ocean Spokojny. Wydaje się, że owa cezura połowy XVII wieku jest znamienna dla całego okresu wypraw i odkryć geograficznych w czasach nowożytnych. Właśnie wtedy człowiek poznał w ogólnym zarysie rozkład kontynentalny świata, najważniejsze granice lądów i mórz, kształt kontynentów. Jest to stwierdzenie o tyle istotne, że uzmysławia dynamikę procesu odkryć dokonanych przez Europejczyków w tej epoce; była już mowa o tym, że od starożytności po koniec wieków średnich ich znajomość świata ograniczała się w gruncie rzeczy do tego samego europejsko-śródziemnomorskiego kręgu geograficznego
Wątki
Powered by wordpress | Theme: simpletex | © Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gĂłwnianego szaleństwa.