ďťż
Nie chcesz mnie, Ben. SkĹadam siÄ z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobinÄ
gĂłwnianego szaleĹstwa.
A jeśli będziemy mogli wyróżnić skuteczne zachowania
i techniki przywódcze, zapewne potrafilibyśmy uczyć się oraz nauczać tych
zachowań i technik tym samym zwiększając skuteczność własną i organizacji.
Definiowanie przywództwa
Raiph M. Stogdiii wskazał, że istnieje niemal tyle różnych definicji przywództwa,
ile osób próbowało zdefiniować to pojęcie. Tutaj określimy przywództwo
kierownicze jako proces kierowania i wpływania na związaną z zadania-
Cechy
Zachowania
Sytuacja
mi działalność członków grupy. Z naszej definicji wynikają trzy ważne wnio-
ski.
Po pierwsze, przywództwo musi wiązać się z innymi ludźmi podwładnymi
lub stronnikami. Przez skłonność do podporządkowania się wskazaniom przy-
wódcy członkowie grupy przyczyniają się do określenia pozycji przywódcy
i umożliwiają proces przewodzenia. Bez podwładnych wszystkie przywódcze
cechy kierownika byłyby pozbawione znaczenia.
Po drugie, przywództwo wiąże się z nierównym podziałem władzy między
przywódcami i członkami grup. Przywódcy mają władzę kierowania niektórymi
działaniami członków grup, ci ostatni zaś nie mogą kierować działaniami
przywódcy. Niemniej członkowie grup na różne sposoby wpływają na te
działania.
Po trzecie, oprócz uprawnień do wydawania podwładnym czy zwolennikom
rozkazów lub poleceń, przywódcy mogą także wpływać na podwładnych, co
omówimy poniżej.
Istota przywództwa
Dlaczego podwładni przyjmują nakazy kierownika? Jakie są źródła władzy
i wpływu przywódcy? W części odpowiedzieliśmy na to pytanie w rozdziale 10,
przy omawianiu pięciu podstaw władzy kierownika: władzy nagradzania, władzy
wymuszania, władzy z mocy prawa, władzy odniesienia i władzy eksperckiej. Im
większą liczbą źródeł władzy kierownik dysponuje, tym większe ma możliwości
skutecznego przewodzenia. Na przykład powszechnym zjawiskiem w życiu
organizacji jest to, że kierownicy na tym samym szczeblu hierarchii organi-
zacyjnej znacznie różnią się pod względem umiejętności wpływania na pod-
władnych, motywowania ich i kierowania ich pracą. I chociaż mają oni taką
samą władzę nadaną im z mocy prawa, po prostu nie są równi z punktu
widzenia sprawowania władzy, nagradzania, wymuszania, odniesienia czy
eksperckiej.
W tym rozdziale postaramy się rozszerzyć nasze rozumienie skuteczności
przywództwa przez omówienie trzech podejść do jego badania. Pierwsze
podejście traktuje przywództwo jako wynik kombinacji cech. Drugie stara się
zidentyfikować osobiste zachowania związane ze skutecznym przywództwem.
Oba podejścia łączy wspólne założenie, że ludzie, mający odpowiednie cechy
przywódcze lub właściwie postępujący, wyłonią się jako przywódcy w każdej
sytuacji.
Obecna myśl i współczesne badania skłaniają się ku trzeciemu ewolu-
cyjnemu poglądowi na przywództwo. Z tego punktu widzenia zakłada się, że
warunki określające skuteczność przywódcy zmieniają się w zależności od
sytuacji od zadań, które należy wykonać, umiejętności i oczekiwań pod-
władnych, środowiska organizacyjnego, poprzednich doświadczeń przywódcy
i podwładnych itd. Osoba, która w jednej sytuacji jest skutecznym przywódcą,
w innej może się okazać niezaradna. Ten punkt widzenia doprowadził do
powstania sytuacyjnych poglądów na przywództwo, które dążą do określenia
czynników wyznaczających stopień skuteczności określonego stylu. Poniżej
omówimy wszystkie te poglądy.
383
Poszukiwania cech przywódczych
Pierwszą systematyczną próbą zrozumienia przywództwa, podjętą przez psy-
chologów i innych badaczy, było dążenie do identyfikacji osobowych cech
przywódców. Ten pogląd na przywództwo że przywódcą człowiek się rodzi,
a nie staje jest nadal popularny (chociaż nie wśród badaczy). Po lekturze
popularnych powieści oraz oglądaniu filmów i przedstawień telewizyjnych być
może większość z nas wierzy, że istnieją osoby o predyspozycjach przy-
wódczych z natury odważniejsze, agresywniej sze, skłonniejsze do podej-
mowania decyzji i łatwiej się wysławiające niż inni ludzie.
Z tego poglądu wynikają także pewne praktyczne konsekwencje. Jeśli dałoby
się wyróżnić cechy przywódcze, narody i organizacje wybierałyby swoich
przywódców w sposób bardziej wyrafinowany. Jedynie ludzie o określonych
cechach przywódczych stawaliby się politykami, oficerami i kierownikami.
Przypuszczalnie organizacje i społeczeństwa w takim przypadku funkcjono-
wałyby skuteczniej
|
WÄ
tki
|