Dzie�a Ajschylosa mieszcz� si� w obu epokach...

Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.

Swiadomi tych obiektywnych trudno�ci, zdecydowali�my si� po�o�y� cezur� na ko�cu lat sze��dziesi�tych wieku V. W naszym przekonaniu, zmiany wywo�ane wojnami grecko-perskimi, ustanowienie ate�skiej hegemonii w �wiecie egejskim, uksztaltowanie si� dojrzalej formy demokracji w Atenach, stwarzaj� zasadniczo now� sytuacj� w �yciu politycznym. Odpowiada jej nowa kultura rodz�ca si� w odmiennych warunkach. Jasne wyto�enie dziej�w okresu archaicznego nic jest zadaniem larwym. I'oszcreg�lne dziedziny �ycia i wydarzenia warunkuj� si� wzajemnie, wypreparowanie spraw, zabieg niezb�dny z podr�cznikowego punktu widzenia, mo�e zaciemnia� obraz tych powi�za�. (;zytelnik zechce pami�ta� o tym niebezpiecze�stwie i uwa�nie �ledzi� te elementy wyktadu, kt�rych zadaniem b�dzie zwi�zanie wszystkich informacji i hipotez w logiczn� ca�o��. Podstawow� jednak przyc-ryn� naszych trudno�ci jest stan �r�dcl_ Jest ich ju� wiele (bez por�wnania wi�cej ni� dla poprzednich epok, st�d mo�emy si� hudj�� wyja�nienia wielu problem�w, kt�re dla II tysi�clecia zostawiali�my w og�le nietkni�te. Jednak mamy za ma�o godnych zaufania informacji, aby zmniejszy� wydatnie stopie� hipotetyczno�ci wyk�adu. Masa dyskusji i w�tpliwo�ci nie u�atwia nam sprawy. Na koniec pami�ta� wypada, �e mentalno�� archaiczna jest dla naszej w�asnej o wiele odleglejsza ni� mentalno�� epoki klasycznej czy hellenistycznej. Mamy do czynienia zc �wiatem ludzi o innej strukturze my�lenia. B�dziemy o tym a� nazbyt cz�sto przypomina�. Powstanie alfabetu greckiego Brak nam solidniejszych podstaw, aby m�c powiedzie�, kicdv i gdzie (;rety dokonali adaptacji alfabetu semickiego do w�asnych potrzeb. Wed�ug tradycji przekazanej nam przez historyka greckiego Herodota pismo pochodzi�o z I�enicji, a przeniesienie go na grunt grecki nast�pi�o w Beocji. Pierwsza informacja jest na pewno trafna, o drugiej trudno co� powiedzie�. Z perspektywy dzisiejszych bada� nad alfabetem nale�a�oby zamieni� termin "fenicki" na "zachodnios�micki", gdy� wczesna faza rozwoju alfahetu byty dzielem r�nych lud�w Syrii i Palestyny; kt�remu z nich nale�y przypisa� ostatecznie powszechnie przyj�t� wersj� - tego nie wiemy. Dla Grek�w pismu by�o fenickie, gdyz z I�enicjanami mieli najcz�ciej do czynienia. Niekt�rzy uczeni sk�onni s� s�dzi�, �e przej�cie pisma nast�pi�o w jakim� mie�cie syryjskim czy fenickim, gclzic �y�a liczna grupa Grek�w. Nasuwa si� od razu my�l, �e nx~glo si� to dukc~na� w Al-,'Mina, osadzie greckiej u uj�cia Orontesu w Syrii, kt�rej istnienie jest po�wiadczone od pocz�tku VIII w. Inni wskazuj� na Kret� czy Joni� matoazjatyck�. Wszystkie tc hipotezy nie maj� powa�niejszych podstaw. O czasie przej�cia alfabetu mo�na s�dzi� wyi�cznie na podstawie dat najstarszych zabytk�w pisma. S� to: u�amek naczynia datowany n� ok. 750 i tzw. "czara Nestora" !710-725; znaleziona na wyspie Pithekussaj, dzi� Ischia ko�o Neapulu, r kniciutkim tekstem poetyckim napisanym heksametrem: "Kto si� tylko napije z pucharu tego, to zaraz / chwyci go ��dza przemo�na Afrodyty pi�knie wie�czonej". Nieco tylko p�niejszy jest napis (tak�e heksametrem) na wazie znalezionej w jednym z grob�w cmentarza dipylo�skiego w Atenach ;lata 730- 720). G�osi on:~"Temu zc wszystkich tancerzy, kto teraz najpi�kniej zata�czy / to niech przypadnie" ! "to" oznacza oczywi�cie naczynie. Typ napis�w, pomys� umieszczenia ich na wazie wskazuj� na to, i� alfabetem pos�ugiwano si� od pewnego czasu: oba naczynia nale�a�y do ludzi dobrze znaj�cych pismo i traktuj�cych taki �artobliwy napis jako co� zupetnic naturalnego. 115 PHOENICIAN GREEK Name Value Sign Name Value Sign t 'alep ~ (~') KJ ~ git- alpha a -~ A A A_ bet b L 7 9 beta b p ~J' C C a B gimel g l~ '~ '~ gamma g Balet d ~ V 4 delta d he' h ~ ~ ~ e(psilon) e ~ ~ e Bg E Waw ~ Y Y i ~o~ (~digomma) ~ I~ F /`( F C ^ zayn z I Z ~ zeta dz, zd ~ I Z I het h 8 ~ G3 hela h, e tet t 8 � theta t(h) y�d i ~ ~ -L i�co i ~ ~ S S � kn_p k V/ ~ ~ kappa k lame� I L G lambda I I � I f r 1,~ mem m / ~ ~ mu i m I nun n l S y nu n ~ I N N $ i -~ ~ i $ = samek s � x x I ..L 'oy;n ` ~~i`~ O 0(nukron) 0 pe' p >>~ ~ pi p ~ rrc sa�e s ~ h�. h' san s ( z?) ~ M qdP q p ~ T' qeppa q ~ r Q re� r 9 T I rho r ~ �in � N sigma taw t t X I tnu t p T f ~' Y u Y u phi p (h) Y' ~ ~ chi k(h) X '~ or f ~Y 1 psi ps '~ SZ �� 36- ArchaicznEe wersje altabet�w fer;ic;kiec;~~ :;:-"v c:;, Okre�lenie, ile czasu uplyn�to od powstania alfabetu greckiego do jego upowszechnienia, nie jest �atwe. Na og� w�r�d badaczy epoki panuje przekonanie, �e jego pocz�tki nale�y umie�ci� pod koniec IX w., b�d� w pierwszej po�owie wieku VIII. Nie jest jednak wykluczone, �e Grecy stworzyli sw�j alfabet jeszcze wcze�niej. Zupetnie niedawno zwr�cono bowiem uwag�, �e ksztalt liter greckich przypomina starsze formy pisma semickiego, b�d�ce w u�yciu w XI w., jest natomiast wyczuwalnie r�ny od p�niejszych kszta�t�w liter semickich. Niestety liczba inskrypcji semickich z ko�ca II tysi�clecia i pierwszych wiek�w I jest szczupta (podobnie i greckich napis�w VIII w. zachowa�o si� niewiele), st�d hipotezy budowane na podstawach paleograficznych s� kruche. Grecy wprowadzili istotne zmiany do systemu semickiego, kt�ry nie byI jeszcze pismem fonetycznym w pe�nym tego s�owa znaczeniu, gdy� nie posiadaj�c osobnych znak�w dla samogtosek zaktadat nie tyle lektur� zapis�w, co ich interpretacj� (czytelnik musia� wybiera� spo�r�d mo�liwych d�wi�k�w ten, kt�ry dawal dobry sens). Innowacje greckie polega�y na wprowadzeniu znak�w dla 5 samoglosek: a, e, i, o, u, a tak�e na ustaleniu znak�w dla s � losek nie w st u c ch w z kadr semickich h kh)

Wątki

Powered by wordpress | Theme: simpletex | © Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.