Nie chcesz mnie, Ben. SkĹadam siÄ z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobinÄ
gĂłwnianego szaleĹstwa.
Praktykami kolektywnymi są szeroko rozumiane porozumienia dwóch lub więcej
podmiotów, ograniczające wolną konkurencję. Takimi porozumieniami są nie tylko umowy zawierane
między podmiotami gospodarczymi, lecz także uzgodnienia takich podmiotów przyjęte w jakiejkolwiek
formie, a także uchwały lub inne akty związków podmiotów gospodarczych. Za praktyki
monopolistyczne ustawa uznaje zwłaszcza porozumienia polegające na:
- ustalaniu, bezpośrednio lub pośrednio, cen oraz zasad ich kształtowania między
konkurentami w stosunkach z osobami trzecimi (porozumienia cenowe),
- podziale rynku według kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych
(porozumienia podziałowe),
- ustaleniu lub ograniczeniu wielkości produkcji, sprzedaży lub skupu towarów (porozumienia
kontyngentowe),
- ograniczeniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku podmiotów gospodarczych nie
objętych porozumieniem (porozumienia ograniczające dostęp do rynku),
- ustaleniu przez konkurentów lub ich związki warunków umów zawieranych z osobami
trzecimi (porozumienia kondycjonalne).
Praktyką monopolistyczną jest także nadużywanie pozycji dominującej, polegające m.in. na:
- normowaniu uciążliwych warunków umów,
- uzależnianiu zawarcia umów od spełnienia innego świadczenia.
Natomiast indywidualnymi praktykami monopolistycznymi są działania poszczególnych
podmiotów gospodarczych ograniczające konkurencję, lecz tylko wówczas, gdy podmioty te
posiadają szczególną pozycję na rynku, określaną mianem pozycji monopolistycznej lub dominującej.
Należy zauważyć, że samo posiadanie przez podmiot gospodarczy pozycji dominującej lub
monopolistycznej nie jest zakazane, o ile nie towarzyszy temu stosowanie praktyk
monopolistycznych.
Z pozycją monopolistyczną mamy do czynienia wówczas, gdy dany podmiot nie spotyka się
w ogóle z konkurencją na rynku krajowym lub lokalnym. O pozycji dominującej mówi się, gdy
podmiot nie spotyka się z istotną konkurencją, przy czym domniemywa się istnienie pozycji
dominującej, jeżeli udział danego podmiotu w rynku (krajowym lub lokalnym) przekracza 40%.
Ustawa wyraźnie wymienia, na czym może polegać nadużywanie pozycji dominującej. Może to
być m.in. podział rynku według kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych,
sprzedaż towarów w sposób powodujący uprzywilejowanie niektórych podmiotów, odmowa sprzedaży
lub skupu towarów dyskryminująca pewne podmioty gospodarcze przy braku alternatywnych źródeł
zaopatrywania lub zbytu, nieuczciwe oddziaływanie na kształtowanie cen, a także sprzedaż poniżej
kosztów w celu eliminacji konkurentów.
Praktyki monopolistyczne są zakazane i ewentualne umowy zawarte z naruszeniem zakazów
nieważne. Zakazy mają charakter względny i bezwzględny. Praktyki wymienione w art. 4 i 5 ustawy
są zakazane, chyba że praktyki tego typu są niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej i
nie powodują istotnego ograniczenia konkurencji. Tak więc zakaz stosowania takich praktyk nie ma
charakteru bezwzględnego. Dopuszczalność praktyk monopolistycznych w przypadkach, gdy są
niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej określa się mianem reguły rozsądku. Reguła
ta jest jednak w orzecznictwie Prezesa Urzędu i Sądu Antymonopolowego stosowana ostrożnie.
Dopuszcza się stosowanie względnie zakazanych praktyk tylko w przypadkach, gdy niezbędność
stosowania praktyki monopolistycznej ma charakter techniczno-organizacyjny, a nie polega na
dążeniu do wyłączności rynkowej.
Oprócz omówionych wyżej praktyk, których zakaz dopuszcza wyjątki, a więc ma charakter
względny, ustawa bezwzględnie zakazuje pewnych praktyk. I tak wobec podmiotów zajmujących
pozycję monopolistyczną, a także w niektórych przypadkach - zajmujących pozycję dominującą,
zakazane jest bezwzględnie:
- ograniczanie produkcji, sprzedaży lub skupu, mimo posiadanych możliwości, prowadzących
do podwyższania ceny sprzedaży lub obniżania ceny skupu,
- wstrzymywanie sprzedaży towarów prowadzące do podwyższania ceny (przypadki określone
w punktach 1 ) i 2) określa się mianem tworzenia sztucznego niedoboru),
- pobieranie nadmiernie wygórowanych cen.
Przy tym te trzy zakazy wobec podmiotów mających pozycję monopolistyczną są bezwzględne -
niezależnie od tego, czy powodują ograniczenie konkurencji.
W przypadku stwierdzenia przez Prezesa Urzędu praktyki monopolistycznej; organ ten wydaje
decyzję nakazującą zaniechanie praktyki oraz może określić warunki tego zaniechania, nie może
jednak nakazać podjęcia jakichkolwiek działań ani tym bardziej swoją decyzją kształtować stosunków
danego podmiotu z kontrahentami lub konkurentami
|
WÄ
tki
|