Nie chcesz mnie, Ben. SkĹadam siÄ z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobinÄ
gĂłwnianego szaleĹstwa.
308 TWE. Artykuł ten upoważnia organy Wspólnoty do podejmowania jednomyślnie działań koniecznych dla realizacji celów Wspólnoty, nawet jeżeli nie są one wyraźnie przewidziane w traktacie. Rada ma znaczny margines swobody przy podejmowaniu środków na podstawie art. 308; może powołać się na ten przepis zawsze wtedy, gdy uzna środki przewidziane w traktacie za niewystarczające. Stanowiąc w tym trybie normy, Rada nie może jednak zmienić litery traktatu11. Każdorazowo podjęte środki będą podlegały kontroli ze strony ETS.
Przekazanie części kompetencji suwerennych przez państwa członkowskie na rzecz organizacji międzynarodowej (czy też ponadnarodowej) wymagało wprowadzenia odpowiedniego uprawnienia dla organów państwowych w systemach
Sprawa 22/70 Komisja v. Rada (ERTA), Zb. Orz. 1971, s. 263; Orzecznictwo, s. 108.
Sprawy połączone 3, 4 i 6/76 C. Kramer i inni, Zb. Orz. 1976, s. 1279; Orzecznictwo, s. 279.
Por. sprawa 8/73 Główny Urząd Celny w Bremerhaven v. Massey-Ferguson GmbH, Zb. Orz. 1973, s. 897;
opinia 2/94, Zb. Orz. 1996, s. 1-2329; Orzecznictwo, s. 291.
16 ZARYS PRAWA EUROPEJSKIEGO
prawa wewnętrznego. Znalazło to wyraz w przepisach konstytucyjnych, bądź obowiązujących w chwili przystąpienia danego państwa do Wspólnoty, bądź wprowadzonych dopiero ex post (w 1970 roku zmodyfikowana została w tym kierunku konstytucja belgijska). I tak przykładowo - konstytucja włoska z 1948 roku zawiera przepis art. 11, który stanowi, iż Włochy odrzucają wojnę jako sposób rozwiązywania konfliktów międzynarodowych i ograniczania wolności innych ludzi; zgodzą się też - w takim samym stopniu, jak inne państwa - na ograniczenie swej suwerenności, konieczne dla zapewnienia pokoju i sprawiedliwości międzynarodowej. Art. 67 konstytucji holenderskiej pozwala na powierzenie kompetencji prawotwórczych, administracyjnych i sądowych organizacjom międzynarodowym na podstawie umowy; j eżeli umowa taka miałaby być sprzeczna z konstytucją, do jej ratyfikacji potrzebna byłaby kwalifikowana większość głosów. Art. 24(1) ustawy zasadniczej RFN przewiduje, że Federacja może przekazać w drodze ustawy prawa zwierzchnie instytucjom międzypaństwowym". Art. 25bis konstytucji belgijskiej stanowi, że wykonywanie kompetencji państwowych może być powierzone na podstawie umowy lub ustawy instytucjom prawa międzynarodowego publicznego. W konstytucji francuskiej odpowiednie upoważnienie zostało zawarte w preambule. Przed przystąpieniem Danii, Irlandii, Hiszpanii, Grecji, a ostatnio Austrii do Wspólnot Europejskich, konstytucje tych państw zostały zmodyfikowane w kierunku umożliwienia przekazania kompetencji suwerennych na rzecz organizacji ponadnarodowych.
Również Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. stanowi w art. 90(1), że Rzeczpospolita może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu niektóre kompetencje władzy państwowej. Ustawa w tej sprawie musi być uchwalona w szczególnym trybie, większością głosów wymaganą dla zmiany Konstytucji, i może być poprzedzona referendum. Co więcej, zgodnie z art. 91(3), prawo stanowione przez takie organizacje jest stosowane bezpośrednio i ma w przypadku kolizji pierwszeństwo przed ustawami.
Omawiając przekazanie kompetencji przez państwa członkowskie na rzecz Wspólnoty, nie wolno zapominać, iż prawo wspólnotowe będzie miało zastosowanie wyłącznie w sprawach z elementem transgranicznym (wspólnotowym); wyłączone jest natomiast jego stosowanie w sprawach czysto wewnętrznych, w stosunkach pomiędzy państwem a jego obywatelami nieprowadzącymi działalności gospodarczej w rozumieniu TWE w skali wspólnotowej. Zasadę tę podkreślił wielokrotnie ETS, przywołując jąnp. w sprawie V. Steen v. Poczta Federalna RFN12.
12 Sprawa C-332/90 V. Steen v. Poczta Federalna RFN, Zb. Orz. 1992, s. 1-341; Orzecznictwo s. 103.
UNIA EUROPEJSKA A WSPÓLNOTY EUROPEJSKIE 17
5. Wspólnoty Europejskie a Unia Europejska
Wyjaśnienia wymaga w pierwszym rzędzie określenie wzajemnego stosunku Unii i Wspólnot Europejskich. Nie ulega wątpliwości, czym Unia Europejska nie jest - nie jest samodzielnym państwem (federalnym). Jednocześnie żaden przepis traktatu z Maastricht nie nadaje Unii podmiotowości międzynarodowoprawnej. Unia nie jest zatem organizacją międzynarodową. Unia nie ma też własnych organów, lecz realizuje swe zadania za pośrednictwem instytucji wspólnotowych. Zadania te zostały sformułowane w art. 2 TUE i obejmują: popieranie trwałego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego oraz ustanowienie unii gospodarczo-walutowej (co odpowiada zadaniom Wspólnoty Europejskiej), potwierdzenie tożsamości Unii na płaszczyźnie międzynarodowej oraz ochronę praw obywateli Unii (odpowiadające zadaniom Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, tj.: II filarowi Unii), a także rozwijanie współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych (tj. zadań z zakresu III filara Unii). Wszystkie zadania Unii powinny być realizowane przy poszanowaniu dorobku prawnego Wspólnoty (acąuis communautaire); co więcej, traktat z Maastricht stanowi wyraźnie w art. 47, że nie narusza on istniejących struktur wspólnotowych. Na powiązania pomiędzy Unią i Wspólnotami wskazuje również przepis art. 49 TUE. Przewiduje on akcesję nowych państw członkowskich do Unii Europejskiej, przy czym przystąpienie do niej jest równoznaczne z członkostwem we Wspólnotach. Państwa członkowskie utrzymują swe stałe przedstawicielstwa przy Unii Europejskiej a Unia w państwach trzecich. Pojęcie Unii występuje wreszcie w kontekście obywatelstwa Unii, instytucji akcesoryjnej w stosunku do obywatelstw państw członkowskich.
Większość autorów przyjmuje, że Unia stanowi podsumowanie aktualnego stanu rozwoju integracji europejskiej jako związku państw (z punktu widzenia klasycznego prawa międzynarodowego bliskie rzeczywistości byłoby określenie konfederacja), w szczególny sposób uregulowaną formę współpracy pomiędzy państwami członkowskimi, niejako łącznik pomiędzy wszystkimi trzema składnikami integracji: Wspólnotami Europejskimi (I filar - integracja gospodarcza), wspólną polityką zagraniczną i współpracą w zakresie wymiaru sprawiedliwości. Nierozstrzygnięta pozostaje dyskusja teoretyczna pomiędzy koncepcjami dachu świątyni" z jednej strony oraz płaszcza" z drugiej. Pierwsze traktują Unię jedynie jako dach łączący wszystkie filary, drugie z kolei pozwalają na przypisanie Unii działań podejmowanych w ramach poszczególnych filarów
|
WÄ
tki
|