Nie chcesz mnie, Ben. SkĹadam siÄ z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobinÄ
gĂłwnianego szaleĹstwa.
Stanowi ona ponadto opracowanie zbiorowe: jeżeli w ogóle miała powstać, nie było innego wyjścia, biorąc pod uwagę to, w jak niepomyślnych warunkach przypada pracować autorom zatrudnionym w placówkach akademickiego kształcenia bibliotekarzy, a zapewne także pracownikom bibliotek - tym faktem trzeba też tłumaczyć powszechne uchylanie się od pisania podręczników czy kompendiów, nawet pilnie potrzebnych. Daleko idące kolacjonowanie poszczególnych rozdziałów, w celu ujednolicenia ich formy stylistycznej, wydłużyłoby znacznie proces przygotowania tekstu, a czasu na te czynności po prostu brak.
Wspomniany powyżej skrypt Rodzaje bibliografii jest do dziś wykorzystywany przez nauczycieli akademickich i studentów - znaczna jego część zachowała aktualność. Zredagowany w większości przez ten sam zespół, który przedstawia obecną publikację, pozwolił na przejęcie pewnej części jego tekstu. Okazało się natomiast niezbędne wprowadzenie zmian oraz nowych treści: obszerniejszej charakterystyki specjalnych form opracowań bibliograficznych i przedstawienia procesu tworzenia bibliografii zautomatyzowanej. Rozbudowano też bibliografię załącznikową w podwójnej funkcji: literatury przedmiotu i spisu lektur uzupełniających.
Będziemy wdzięczni za wskazanie istotnych błędów i braków, jakie występują w tej książce, co powinno przyczynić się do udoskonalenia jej ewentualnego drugiego wydania. Zdajemy sobie sprawę, że jest w Polsce sporo osób bardziej zaawansowanych w poszczególnych kierunkach wiedzy bibliograficznej: liczymy na ich propozycje i wskazówki, utrzymane w miarę możliwości w konwencji correctionis fraternae.
Zbigniew Żmigrodzki
Wiadomości ogólne
i
Bibliografia - geneza i zakres pojęcia
Termin bibliografia pochodzi z języka greckiego i składa się z dwóch rdzeni: biblion lub biblos - książka oraz grafein - pisać. Nazwę Byblos" (Biblos") nosiło miasto w Azji Mniejszej, będące ośrodkiem handlu papirusem i jego eksportu - także dziś można znaleźć jego oznaczenie na mapie Libanu, jako niewielkiej miejscowości portowej nad Morzem Śródziemnym. Biblion" to zdrobnienie od biblos" (biblia" - liczba mnoga), używane w celu określenia zwoju papirusu, służącego jako materiał piśmienniczy.
Wyraz bibliografeo (czasownik w pierwszej osobie liczby pojedynczej) odpowiadał technicznej czynności przepisywania ksiąg; bibliogra-fos - przepisywacz ksiąg, kopista; bibliografoi - kopiści. W Grecji w V wieku przed Chr. nazywano tak również pisarza skarg sądowych. W starożytnym Rzymie jako bibliografa określano ponadto przedsiębiorcę (w rodzaju księgarza - wydawcy), zatrudniającego kopistów. W wiekach średnich utrzymywał się zwyczaj używania słowa bibliograf w odniesieniu do kopiującego księgi; po wynalezieniu druku stosowano je także wobec drukarzy reprodukujących techniką typograficzną księgi rękopiśmienne. Tendencja posługiwania się terminem bibliografia" na określenie czynności przepisywania ksiąg występowała jeszcze w pierwszej połowie XVII wieku.
Termin bibliografia w znaczeniu spisu dzieł pojawił się po raz pierwszy w pracy Gabriela Naude, bibliotekarza francuskiego kardynała i polityka, Jules'a Mazarina, zatytułowanej Bibliographia politica (1633); wkrótce potem użył go Louis Jacob de Saint Charles w swych: Bibliographia Parisina (1645) i Bibliographia Galilea universalis. Rejestry ksiąg otrzymywały też następujące tytuły: bibliotheca, catalogus, elenchus, in-dex, lexicon, repertorium, thesaurus. Pierwszy z tych terminów upowszechnił się najbardziej, o czym zadecydowało zapewne tego rodzaju dzieło Konrada Gesnera, szwajcarskiego lekarza i przyrodnika pt. Bibliotheca universalis, sive catalogus omnium scńptorum in tribus linguis: latina, graeca et hebraica (1545), będące próbą ujęcia całości najważniej-
11
szego współczesnego piśmiennictwa naukowego w trzech językach. Ge-snerowi przyznano miano ojca bibliografii nowożytnej"
|
WÄ
tki
|