Nie chcesz mnie, Ben. SkĹadam siÄ z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobinÄ
gĂłwnianego szaleĹstwa.
spraw zagr. August Zaleski, 1934 min. spraw zagr. Józef Beck. Niemcy zostały dokooptowane na stałego członka Rady 101X1926;
wystąpiły z LN, podobnie jak Japonia 1933, Włochy1937. W okresie 1934-1939 stałym czł. Rady był Związek Radź. Ostatnimi stałymi czł.
Rady była W. Brytania i Francja, a niestałym Związek Pd. Afryki, Belgia, Boliwia, Chiny, Dominikana, Egipt, Finlandia, Grecja, Iran,
Jugosławia i Peru. Rada zbierała się ilekroć tego wymagały okoliczności (w praktyce kilka razy w roku), początkowo w Paryżu, Londynie,
Rzymie, San Sebastian, Brukseli, później zazwyczaj w Genewie. Liczba niestałych czł. Rady LN była stopniowo powiększona: 1922do 6,
1926do 9, 193310, 193611. Polska była wybierana co 3 lata sukcesywnie od 1926 po 1938, kiedy nie wystawiła swej kandydatury. Rada
posiadała wyłączne prawo usuwania członków LN (zastosowane tylko do ZSRR, 14X11 1939) oraz podziału mandatów kolonialnych LN. W
1921 Rada powołała Komisję Inwestygacyjną LN, Commission of Enquiry of the League of Nations, która badała wszelkie spory i konflikty
międzynar. Na bazie doświadczeń tej Komisji, we wrześniu 1931 została opracowana Konwencja o poprawie środków zapobiegających wojnie,
Convention to Improve the Means of Preyenting War. Rada tak jak Zgromadzenie miała rozpatrywać wszystkie sprawy dotyczące pokoju lub
wchodzące w zakres działalności Ligi. Kompetencje między nią a Zgromadzeniem celowo nie były ściśle określone, co leżało w interesie
mocarstw. Niemniej Pakt powierzył Radzie następujące zadania: przygotowanie projektu rozbrojenia, kontrolę mandatów; na mocy traktatów
pokojowych uzyskała Rada wyłączne prawo interwencji w sprawie zapewnienia ochrony mniejszościom nar., mianowicie członkom komisji, któ-
rej powierzony był zarząd nad Zagłębiem -> Saary, mianowała Wysokiego Komisarza w Gdańsku i załatwiała zatargi Gdańska z Polską. Poza
tym Rada mianowała Sekr. Gen. oraz miała prowadzić akcje w charakterze mediacyjno-kon-cyliacyjnym w celu utrzymania pokoju i ustalała ->
sankcje w wypadku niestosowania się do wniosków Ligi, m.in. usuwanie członków Ligi.
Sekretariat Ligi byt jedynym organem, który pracował stale; składał się z Sekr. Gen., dwóch zastępców, trzech podsekretarzy oraz personelu
urzędniczego, razem ok. 600 osób; podzielony był na sekcje: m.in. polit., prawną, rozbrojeniową, mniejszościową, ekon., finansowąz
dyrektorami na czele. Od 1922 powołano przy Sekretariacie oddzielne biura dla Ameryki Łacińskiej, dla zacieśnienia i ułatwienia stosunków
między Sekretariatem i tym kontynentem. Wszystkim wyższym urzędnikom Sekretariatu przysługiwały >- immunitety i przywileje dyplomat.
Pierwszym Sekr. Gen. był 1920-32 Anglik Sir James Eric Drum-mond; drugim 1933-40 Francuz Joseph Avenol, trzecim 1940-46 Irlandczyk Sean
Lester. Sekretariat wydawał Journal Officiel w edycji franc. i ang.
LN posiadała swój organ sądowy i opiniodawczy Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynar. w Hadze. Drugą organizacją pomocniczą LN była
Międzynar. Organizacja Pracy r TŁO. Poza tym istniało szereg instytucji pomocniczych i komisji doradczych LN,' m.in. Międzynar. Instytut
Współpracy Intelektualnej.
Działalność LN obejmowała zarówno aktualne problemy polit. i militarne zabezpieczania pokoju jak też międzynar. problemy prawne, ekon.,
nauk., kulturalne. Pod patronatem LN odbywały się konferencje międzynar., które opracowały 19 konwencji międzynar., częściowo przyjętych
przez ONZ (-> Liga Narodów i ONZ). Gł. problemy polit.,
2031 Liga Narodów Amerykańskich
które rozpatrywało Zgromadzenie i Rada LN były następujące:
Spór Szwecji z Finlandią o Wyspy Alandzkie, 1920; spór Litwy z Polską o Wilno, 1920; Administracja Międzynar. Zagtębia Saary, 1920-1925;
spory graniczne Albanii z Grecją iż Jugosławią, 1921; podział Górnego Śląska i wykonanie Górnośląskiej Konwencji Genewskiej, 1921-1937;
spór Grecji z Wiochami o Korfu, 1923; sprawa Kłajpedy 1919-1924; Konflikt Grecji z Bułgarią 1925;
agresja i okupacja jap. Mandżurii 1931-1933; konferencja w sprawie Rozbrojenia 1932; konflikt Peru z Kolumbią o Leticię 1932-1935; wojna o
Grań Chaeo, 1928-1929 i 1932-1935; agresja, inwazja i okupacja włoska Etiopii 1934-1936.
Agresji niem. na Polskę, 1939, LN w ogóle nie rozpatrywała, natomiast rozpatrywany był konflikt radziecko-fiński na XX Sesji rozpoczętej i
odłożonej 14X111939. Sesja ta została zamknięta o-ficjalnie dopiero 8 IV 1946.
W czasie wojny działała Komisja Nadzorcza LN, Supervisory Commission, początkowo w Genewie, następnie w 1940 w Lizbonie, a od 1941 w
Montrealu. 8 IV 1946 rozpoczęła się ostatnia XXI Sesja, która trwała do 18 IV 1946. Przewodniczył jej Norweg C. J. Hambro, a brało w niej
udział 36 państw: Afganistan, Argentyna, Australia, Austria, Belgia, Boliwia, Czechosłowacja, Chiny, Dania, Dominikana, Ekwador, Egipt,
Finlandia, Francja, Grecja, Holandia, Indie, Iran, Islandia, Jugosławia, Kanada, Kolumbia, Kuba, Luksemburg, Meksyk, Nowa Zelandia,
Norwegia, Panama, Polska, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Turcja, W. Brytania, Urugwaj i Związek Pd. Afryki. Zgromadzenie wybrało Zarząd
Likwidacyjny, Board of Liquidation, pod,przewodnictwem C. J. Hambro, oraz uchwaliło akt rozwiązujący LN jednomyślnie przez 34 państwa
obecne na sali" i przekazujący cały majątek ONZ (Dok. A. 32 (I) 1946, XXI). Ocena działalności polit. LN, wyrażona przez większość delegatów
na XXI Sesji była negatywna: Liga służyła utrzymywaniu systemu kolonialnego w świecie, nie była w stanie zabezpieczyć pokoju, paktując z
agresorami i nie wykorzystując sankcji, co ułatwiło Japonii, Włochom i III Rzeszy rozpętanie II wojny świat
|
WÄ
tki
|