Sk�adaj� si� na ni� prawdziwi ludzie i prawdziwe przedmioty...

Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.

Powsta�y za� tw�r ogl�damy tu i teraz, wsp�lnie i zasadniczo w jednakowy spos�b. R�nica mi�dzy r�kopisem z Orzeszkowej a tym, kt�rego u�ywa si� w przedstawieniu sztuki Ibsena, na tym si� w�a�nie zasadza, �e jeden z nich wyobra�amy sobie ka�dy na sw�j spos�b, drugi za� zobaczymy wszyscy realnie tak samo jak tw�rca spektaklu. Istnieje wi�c sztuka sceniczna i istnieje literatura. Literatura dramatyczna przystosowana do prezentacji na scenie winna pami�ta� o ograniczeniach og�lnie uj�tych w tradycyjnych zasadach jedno�ci: czasu, miejsca oraz akcji. Je�li za� dramaturg nie przestrzega scenicznych ogranicze�, to zadaniem inscenizatora musi si� sta� spe�nienie teatralnych wymog�w: obecno�ci, realno�ci oraz dzia�ania. Spr�bujmy zatem rozpozna� teatr. Czech�w co� m�wi� o strzelbie. O konkretnym przedmiocie, kt�ry pojawi� si� na scenie. Jest jednym z element�w teatralnych. Budulcem przedstawienia, wi��cym dzia�ania aktora z tre�ci� uobecnianego konfliktu. Scenicznych sk�adnik�w mo�na naliczy� wiele. Autor Litterature et spectacle Tadeusz Kowzan ustali�, �e jest ich trzyna�cie. Trudno si� jednak oprze� wra�eniu, �e gdyby z�o�y� na powr�t owe teatralne znaki, z wyodr�bnionych przez Kowzana: s��w i intonacji, gest�w, mimiki i ruchu, fryzury, kostiumu i charakteryzacji, rekwizytu, o�wietlenia i dekoracji, a tak�e muzyki i efekt�w d�wi�kowych � da�oby si� mo�e zrekonstruowa� �wiat, lecz niekoniecznie w jego teatralnej postaci. Analiza Kowzana jest bowiem czysto ilo�ciowa Staraj�c si� pozna� przedmiot teatralny, opisuje on przedmiot w og�le: a wi�c i ten, do kt�rego modlimy si�, i ten, kt�rym si� pos�ugujemy, i �w w ko�cu, kt�ry staje si� przedmiotem bezinteresownej kontemplacji. Nie znaj�c spiritus moventis teatralnego zdarzenia, zapoznaj�c jego gramatyk�, jako warunek konieczny i wystarczaj�cy sztuki scenicznej okre�la on wyodr�bniony precyzyjnie system leksykalny. Rekwizyty przekazuj� zawik�ania fabularne w powie�ci i na scenie. Wyst�puj� w nich one pod r�nymi postaciami. Zauwa�my te�, �e opr�cz wymienionych przedmiot�w, tak w powie�ci Orzeszkowej, jak i podczas reprezentacji scenicznej Heddy Gabler, pojawia si� wiele innych sprz�t�w, t j.: r�kawiczek, krzese�, no�y itp. Ich rola nie polega ju� na dramatyzowaniu akcji, lecz na dostarczaniu informacji o innych wa�nych elementach obrazowanego �wiata. Oczywi�cie przedmioty opisane w Meirze Ezofowiczu stwarzaj� �wiat przedstawiony, te za�, kt�re ogl�damy na scenie, prezentuj� �wiat uobecniony. I tu w�a�nie ujawnia si� zasadnicza r�nica funkcjonalna mi�dzy znakiem literackim a teatralnym elementem. W wyobra�ni odtwarzamy fragmenty rzeczywisto�ci na tyle dok�adnie, na ile wry�y nam si� w pami��. Pisarzowi wystarczy wi�c zasugerowa� tylko jakie� dzia�anie, 12 Micha� G�owi�ski, Aleksandra Okopie�?S�awi�ska, Janusz S�awinski, Zarys teorii literatury, Warszawa 1972, s. 42. 14 by�my zdali sobie z niego spraw�. Ani autor, ani czytelnik nie musz�, bez szczeg�lnego powodu, zawraca� sobie g�owy szczeg�ami. Teatr dramatyczny polega za� na szczeg�ach. Tu niczego nie mo�na pomin��. Wszystko musi by� jak w �yciu � bo aktor �yje. Aktor nie mo�e wsta�, je�li przedtem �nie usiad�. Nie mo�e usi��, je�li nie ma na scenie krzes�a. Ponadto, kiedy si� stoi i m�wi wobec publiczno�ci, trzeba co� sensownego zrobi� z r�kami. Trzeba dzia�a�, a czyny powinny pozostawa� w zwi�zku z tre�ci� wypowiadanych na scenie zda�. Nale�y d��y� do zachowania r�wnowagi mi�dzy s�owem a czynem. Powinny by� one ze sob� zwi�zane. Wynika� wzajemnie z siebie. Dzia�ania ludzkie dokonuj� si� zwykle za po�rednictwem przedmiot�w, kt�re s�u�� do pracy i pomagaj� odpoczywa�. Nie mo�na bez nich wyj�� na ulic� ani po�o�y� si� w domu. Aktor porusza si� w�r�d krzese�, na kt�rych mo�e usi��, w ubraniu, kt�re chroni go od ch�odu, w r�ku trzyma przedmioty konieczne do scenicznego �ycia. Tak wi�c aktor jednocze�nie �yje i na scenie ukazuje ludziom swoje �ycie. S�owa, kt�re wypowiada, jego ruchy, mimika, intonacja i gesty okre�laj� wiek, temperament, samopoczucie i problemy stwarzanego bohatera

Wątki

Powered by wordpress | Theme: simpletex | © Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.