Nie chcesz mnie, Ben. SkĹadam siÄ z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobinÄ
gĂłwnianego szaleĹstwa.
4. Najczystszym typem legalnego panowania jest panowanie za pośrednictwem biurokratycz-
sztabu administracyjnego. Tylko kierownik związku zawdzięcza swe stanowisko pana iszczeniu, wyborowi lub sukcesji. Ale także jego uprawnienia jako pana są legalnymi kompetencja-
#. Całość sztabu administracyjnego składa się w najczystszym typie z pojedynczych urzęd-fcr(monokracja, w przeciwieństwie do rozważanej w dalszej części kolegialności"), którzy J. osobiście wolni, posłuszni są wyłącznie rzeczowym obowiązkom urzędowym, I w trwałej hierarchii urzędowej, Iz trwałymi kompetencjami urzędowymi,
fcostali zatrudnieni (a nie wybrani) za sprawą kontraktu, zatem (zasadniczo) w wyniku ?Wnej selekcji, wedle kryterium ([kwalifikacji fachowych-w najbardziej racjonalnym przypadku: potwierdzonych eg-
i poświadczanych przez dyplom,
wynagradzani są starymi pieniężnymi pensjami, mają zwykle prawo do emerytury, choć :h okolicznościach (szczególnie w przedsiębiorstwach prywatnych) mogą zostać zwolnieni pana, a zawsze mogą wypowiedzieć pracę sami; pensja ta zależy przede wszystkim od rangi :hii, także od odpowiedzialności stanowiska, zaś poza tym od tego, co uchodzi za stosowne stanu" [...].
;ują swój urząd jako jedyny lub główny zawód,
przed sobą pewną karierę: możliwość awansowania" wedle kryterium wysługi lat lub osiąg-też ich obu, zależną od oceny przełożonych,
* swojej pracy są całkowicie oddzieleni od środków administrowania" i nie mogą zawłaszczyć stanowiska urzędowego,
podlegają ścisłej, jednolitej dyscyplinie urzędowej i kontroli. ,ądek ten może być w zasadzie stosowany zarówno w zarobkowej działalności gospodarczej itywnej, bądź wszelkiej innej zdążającej do prywatnych, idealnych lub materialnych, celów, związkach politycznych czy hierokratycznych, a historia dostarcza wielu takich przykładów
rch się mniej lub bardziej do czystego typu).
ha przykład biurokracja jest w zasadzie identyczna w prywatnych klinikach i w szpitalach pro-fconych przez fundacje czy zakony. Współczesna tak zwana kapelanokracja": wywłaszczenie daw-j w dużej mierze zawłaszczonych beneficjów kościelnych, lecz także uniwersalistyczna władza (jako formalna uniwersalistyczna kompetencja") i nieomylność (jako materialna uniwersali-kompetencja", ale obowiązująca jedynie ex cathedm, powiązana tylko z urzędem, a więc ?dająca typowe odróżnienie urzędu" i działalności prywatnej") stanowią zjawiska typowo biuro-?czne . Podobnie jak duże kapitalistyczne przedsiębiorstwo (a im jest większe, tym bardziej zbliża
łnawiązuje tu (...) do konstytucji o Kościele Pastor aeternus, przyjętej na I Soborze Watykańskim 18 lipca H zwłaszcza do kanonu 3 (nieomylności dotyczył 4), mówiącego o prymacie papieża i nadającego mu wła-
476
M. Weber
się do tego typu), i w równej mierze działalność p a r t yj n a [...] czy też kierowane przez wojskowji urzędników szczególnego rodzaju, nazywanych oficerami", współczesne biurokratyczne w o j sh
2. Biurokratyczne panowanie występuje w najczystszej postaci tam, gdzie przestrzega się śd zasady mianowania urzędników. Hierarchia wybieranych urzędników nie może mieć tej samego znaczenia co hierarchia urzędników mianowanych, już choćby z tego powodu, że dyscypip nie będzie naturalnie nigdy nawet w przybliżeniu tak rygorystyczna tam, gdzie podległy urzędnik ma się chełpić tym, że został wybrany, tak samo jak jego przełożony, gdy jego szansę nie zależą od oi przełożonego [...].
3. Zatrudnienie na podstawie kontraktu, a zatem swobodna selekcja, należy do istoty n o wocm n e j biurokracji. Sytuację, w której niewolni urzędnicy (niewolnicy, ministeriałowie) tworzą pew hierarchię i wyposażeni są w rzeczowe kompetencje, czyli działają w sposób, z formalnego pul widzenia, biurokratyczny, określamy jako biurokrację patrymonialną".
4. Zakres niezbędnych kwalifikacji fachowych stale się w biurokracji powiększa. Także urzęda partii czy związku zawodowego potrzebuje fachowej (zyskanej dzięki doświadczeniu) wiedzy.ftł że nowocześni ministrowie" i prezydenci państw" są jedynymi urzędnikami", od których niewyť ga się żadnych fachowych kwalifikacji, dowodzi, że są oni urzędnikami tylko w formalny] lecz nie materialnym sensie, podobnie jak dyrektor generalny" jakiejś dużej prywatnej spółki akt nej. A tym bardziej pozycja kapitalistycznego przedsiębiorcy jest zawłaszczona w równym stopniuji pozycja monarchy". Na szczytach biurokratycznego panowania odnajdujemy więc nieuchronni przynajmniej nie czysto biurokratyczny element. Jest ono bowiem wyłącznie panowaniem za średnictwempewnego szczególnego sztabu administracyjnego.
5. Stała pensja jest tu czymś normalnym. (Zawłaszczone dochody dodatkowe nazywamy M neficjami"; gdy idzie o pojęcie, por. § 8). Podobnie pensja wypłacana w pieniądzach. Nie jest to istot wyróżnik pojęcia, lecz odpowiadający najściślej typowi. (Deputaty w naturze mają charakter ba cjów". Abeneficjumjest zwykle kategorią zawłaszczania szans zarobkowych i stanowisk)J granice są tu całkowicie płynne, na co wskazują już te przykłady. Zawłaszczania w postaci dzierżaij urzędu, kupna urzędu, traktowania go jako zastawu należą do kategorii innej niż czysta biui
(§ 7a, punkt 3 przy końcu).
6. Urzędy" piastowane jako zajęcia uboczne", a już tym bardziej urzędy honorowe' kategorii, którymi zajmiemy się później [...]. Dla typowego biurokratycznego" urzędnika jego jest głównym zawodem.
7
|
WÄ
tki
|