ďťż
Nie chcesz mnie, Ben. SkĹadam siÄ z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobinÄ
gĂłwnianego szaleĹstwa.
Z drugiej strony, szukając treści świadczących pozytywnii o akceptacji, analizowaliśmy uzupełnienia pod kątem elementów wskazującycl na odnalezienie sensu życia oraz wyznaczenie sobie zadań i celów w nowycl zmienionych warunkach.
W TZNO istnieje 14 trzonów, których uzupełnienia pozwalają na ocenę sto pnia akceptacji ślepoty i jej skutków. Są one następujące:
Trzon nr 2. Nie mogę się pogodzi ć...
Trzon nr 2 charakteryzuje się tym, że bardzo bezpośrednio stawia sprawi akceptacji ślepoty i z tego powodu wykrywa w sposób zdecydowany najmniej sze braki w tym zakresie. Jedynie jednostki o wysokim stopniu rehabilitacj psychicznej uzupełniają to hasło treścią świadczącą pozytywnie o akceptacj kalectwa. Ogółem.62% uzupełnień udzielanych przez badanych zawierało ele menty wskazujące na brak akceptacji. Do najczęściej występujących tego ro dzaju wypowiedzi należą:
54
mogę się pogodzić
- z utratą wzroku
- z moim losem, że jestem niewidomy
- z moim kalectwem
> pozytywne uznawano uzupełnienia typu:
mogę się pogodzić
- że tak długo odkładałem decyzję przyjazdu do zakładu
- że tyle jeździłem po lekarzach, którzy zwodzili mnie, że odzyskam wzrok
:akże nieuzupełnienie trzonu, które badany tłumaczył tym, że "nic mi nie rychodzi do głowy". Brak reakcji na tak silny bodziec, jakim jest treść trzonu 2, świadczy dostatecznie o tym, że;w świadomości badanego ślepota nie zaj-je centralnego miejsca.
"rzon nr 14. Popadam w przygnębienie...
Trzon nr 14 kładzie nacisk na uczuciowe reakcje występujące na skutek śle-|n>::y i jej skutków. Ma on za zadanie stwierdzenie, czy sytuacja, jaka powstała :vriązku z kalectwem, wywołuje negatywne reakcje uczuciowe w postaci de-;ji, rozpaczy itp. Jako negatywne oceniano takie uzupełnienia, które wskazy-:y, że przyczyną "przygnębienia" jest ślepota, jak np.:
padam przygnębienie
- z powodu utraty wzroku
- gdy myślę o sobie i o swoim losie
- gdy napotykam na trudności na skutek kalectwa
tomiast jako pozytywne uznawano uzupełnienia typu:
padam przygnębienie
- nie popadam
- rzadko, dosyć rzadko
- raczej nie, chyba że żona znęca się nade mną
akże brak uzupełnienia wychodząc z podobnych założeń jak przy haśle nr 2.
Trzon nr 17. Gdy mi się coś nie powiedzie...
Trzon nr 17 związany jest również z emocjonalnymi reakcjami powstającymi ; skutek trudności spowodowanych brakiem wzroku. Negatywną ocenę otrzy-::: .-wały wszystkie uzupełnienia, które wskazują na to, że trudne sytuacje ży-
Dwe wywołują u badanych silne negatywne uczucia. Do takich uzupełnień "= leżą:
- to chyba sobie w łeb palnę
- to rozpaczam
- to popadam w przygnębienie
- to uskarżam się na swój los
i y mi się coś nie : w i e dzie
Na korzyść akceptacji ślepoty przemawiają takie wypowiedzi, jak:
d y mi się coś nie : wiedzie
- nie będę rozpaczał
- wtedy zaczynam znów od początku
- staram się, aby błąd naprawić
Brak wypowiedzi na hasło nr 17 nie podlegało żadnej ocenie.
Trzon nr 8. Często myślę o...
Odpowiedź na hasło nr 8 ma ujawnić treść częstych i nieraz długotrwałych rozmyślań badanych. Z tego względu uzupełnienia, które wskazują na to, że radany często myśli o ślepocie i utracie wzroku są z punktu widzenia akceptacji
55
oceniane negatywnie. Przykładowo z licznych tego typu uzupełnień można pi toczyć:
Często myślę o
- utracie wzroku
- okolicznościach wypadku
- moim nieszczęściu
- tym jakby odzyskać wzrok
Pozytywną ocenę otrzymują takie uzupełnienia, jak:
Często myślę o
- pracy w spółdzielni
- dzieciach i ich wykształceniu
- domu i rodzinie
- własnych studiach
Wiele uzupełnień trzonu nr 8 zawiera także elementy dotyczące oceny post a wobec rodziny.
Trzon nr 20. Moje życie...
Uzupełnienie trzonu nr 20 ma dać odpowiedź na pytanie - jaki jest stosui badanego do życia, jaki jest jego pogląd na sens i wartość istnienia. Pogle pesymistyczne, a zarazem negatywne z punktu widzenia akceptacji ślepoty, wierają uzupełnienia w formie:
Moje życie
jest beznadziejne, tylko sobie życie odebrać
wydaje się skończoną tragedią
jest bardzo ciężkie z powodu ślepoty
Przeciwieństwo stanowią uzupełnienia zawierające pewien stopień optymizr a mianowicie:
Moje życie
- może być jeszcze pożyteczne
- na razie jest niezłe, mogłoby być gorzej
- układa się, jak dotychczas, dobrze
Trzon y: nr 1. n r 7. nr 13. nr 19.
Chciałbym bardzo... Moim marzeniem jest... Byłbym szczęśliwy, gdyby... Pragnąłbym bardzo...
Wymienione trzony można traktować wspólnie z uwagi na to, że wszystl one wskazują na pragnienie czy plany na przyszłość badanych, a ich uzupełn nią w'zasadzie posiadają podobne treści. Wprawdzie na podstawie uzupełniei tych trzonów należy przede wszystkim ocenić postawę badanych wobec siei jako inwalidów (dostpsowanie' planów i zamierzeń do własnych możliwość to jednak pośrednio zawierają one elementy pozwalające wnioskować o akce tacji kalectwa. Ujawnione realne pragnienia czy plany można bowiem traki wać jako wynik akceptacji ślepoty, a więc pogodzenia się z sytuacją życiom Poza tym wiele uzupełnień tych trzonów w swojej treści zawiera elementy zw: zane bezpośrednio z kalectwem, świadczące o braku akceptacji. Do tych osti nich należą:
Pragnąłbym bardz o... abym widział
Chciałbym bardz o... abym odzyskał wzrok
Byłbym szczęśliwy, gdyby m... mógł znów zobaczyć świat.
W uzupełnieniach tego typu jest całkowity brak elementów wskazujących i odbudowanie perspektyw na przyszłość, natomiast mamy skoncentrowanie L na swoim kalectwie.
56
:zytywnie ,o akceptacji ślepoty w sposób pośredni świadczą natomiast wypo-
-izi w formie:
ryłbym szczęśliwy, gdyby m... otrzymał pracę w spółdzielni
--ciąłbym bardz o... pracować jako masażysta.
-;ony: nr 3. Uczyniłbym wszystko, aby...
nr 9. Moją ambicją jes t...
nr 15. Wżyciu muszę...
nr 21. Powinienem dążyć..
|
WÄ
tki
|