Wni�s� po- nadto istotny wk�ad w rozumienie zachowa� patologicznych...

Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.

Badaj�c dez- organizacj� zachowania u ps�w oraz nerwice i psychozy u pacjent�w, stwo- rzy� podstawy form terapii opartej na warunkowaniu klasycznym. W 1904 roku otrzyma� nagrod� Nobla za prace nad procesami trawiennymi, a jego metody i poj�cia stanowi� centraln� pozycj� we wsp�czesnej psychologii. Przy okazji niedawnego uczczenia prac Paw�owa zauwa�ono, �e jego wk�ad do psychologii by� jednym z najwa�niejszych w historii tej nauki (Dewsbu- ry, 1997). ZASADY WARUNKOWANIA KLASYCZNEGO Istotn� cech� warunkowania klasycznego jest to, �e poprzednio neutralny bodziec jest w stanie wywo�ywa� reakcj� dzi�ki skojarzeniu go z bod�cem automatycznie wywo�uj�cym tak� sam� lub podobn� reakcj�. Pies wydzie- la �lin� po pierwszym podaniu sproszkowanego jedzenia. Na tym etapie jeszcze nie wyst�puje proces warunkowania lub uczenia. Jedzenie mo�na traktowa� jako bodziec bezwarunkowy (BB), a wydzielanie �liny jako reak- cj� bezwarunkow� (RB). Nie wyst�puje proces uczenia, poniewa� �linienie jest automatyczn�, odruchow� reakcj� na pokarm. Bodziec neutralny, taki jak dzwonek, nie doprowadzi�by do �linienia. Jednak�e je�li w wielu pr�- bach dzwonek dzwoni tu� przed podaniem sproszkowanego jedzenia, to sam d�wi�k dzwonka, bez wyst�puj�cego po nim jedzenia, mo�e wywo�y- wa� reakcj� �linienia. W takim przypadku mia�o miejsce warunkowanie, poniewa� po samej prezentacji dzwonka nast�puje wydzielanie �liny. Na tym etapie mo�emy traktowa� dzwonek jako bodziec warunkowy (BW), a wydzielanie �liny jako reakcj� warunkow� (RW). W podobny spos�b mo�na warunkowa� reakcj� cofania na poprzednio neutralne bod�ce. We wczesnych badaniach nad warunkowym cofaniem, Teoria warunkowania klasycznego Pawiowa 367 pies by� unieruchomiony w uprz�y, a do jego �apy przymocowano elektro- dy. Podanie wstrz�su elektrycznego (BB) w �ap� prowadzi�o do cofania �apy (RB), co stanowi�o reakcj� odruchow� ze strony zwierz�cia. Je�li przed wstrz�sem elektrycznym wielokrotnie prezentowano dzwonek, to w ko�cu sam dzwonek (BW) wywo�ywa� reakcj� cofania (RW). Warunki eksperymentalne, stworzone przez Paw�owa w celu badania warunkowania klasycznego, umo�liwi�y mu analiz� wielu istotnych zjawisk. Na przyk�ad, czy reakcja warunkowa zostaje skojarzona tylko z okre�lonym neutralnym bod�cem, czy r�wnie� z innymi podobnymi do niego bod�ca- mi? Paw��w ustali�, �e reakcja warunkowa pojawiaj�ca si� na poprzednio neutralny bodziec, zostanie r�wnie� skojarzona z podobnymi bod�cami, w procesie zwanym generalizacj�. Innymi s�owy, reakcja wydzielania �li- ny na dzwonek zostanie zgeneralizowana na inne d�wi�ki. Podobnie, reak- cja cofania w odpowiedzi na dzwonek zostanie zgeneralizowana na d�wi�- ki podobne do dzwonka. Jakie s� granice takiej generalizacji? Je�li wielokrotne pr�by wskazuj�, �e tylko po pewnych bod�cach nast�puje bodziec bezwarunkowy, to zwierz� rozpoznaje r�nice mi�dzy bod�cami. W�wczas mamy do czynienia z proce- sem zwanym r�nicowaniem. Na przyk�ad, je�li tylko po tych, a nie innych d�wi�kach wyst�puje szok i odruchowe cofanie �apy, to pies nauczy si� r�- nicowa� te d�wi�ki. Zatem, podczas gdy proces generalizacji prowadzi do sp�jno�ci reakcji na podobne bod�ce, to proces r�nicowania prowadzi do wzrastaj�cej specyficzno�ci reakcji. Wreszcie, je�li pocz�tkowo neutralny bo- dziec jest wielokrotnie prezentowany i przynajmniej czasami nie nast�puje po nim bodziec bezwarunkowy, to nast�puje stopniowe os�abienie lub zani- kanie warunkowania lub skojarzenia. W�wczas mamy do czynienia z proce- sem znanym jako wygaszanie. Podczas gdy skojarzenie bod�ca neutralnego z bod�cem bezwarunkowym prowadzi do reakcji warunkowej, to wielokrot- na prezentacja bod�ca warunkowego bez bod�ca bezwarunkowego prowadzi do wygaszania. Na przyk�ad, aby pies wci�� wydziela� �lin� na dzwonek, przynajmniej czasami dzwonkowi musi towarzyszy� podanie sproszkowane- go pokarmu. Chocia� przedstawione przyk�ady odnosz� si� do zwierz�t, to zasady, na kt�rych si� opieraj�, stosuj� si� r�wnie� do ludzi. Rozwa�my przyk�ad dziec- ka, kt�re zosta�o pogryzione przez psa lub wobec kt�rego pies tylko gwa�- townie si� zachowa�. L�k dziecka przed tym psem mo�e rozszerzy� si� na wszystkie psy- to proces generalizacji. Przypu��my jednak�e, i� dzi�ki po- mocy innych ludzi dziecko zaczyna rozr�nia� psy i ba� si� tylko niekt�rych z nich. Widzimy tutaj proces r�nicowania

Wątki

Powered by wordpress | Theme: simpletex | © Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.