Nie chcesz mnie, Ben. SkĹadam siÄ z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobinÄ
gĂłwnianego szaleĹstwa.
W okresie międzywojennym wykładał w Państw. Szkole Higieny i współpracował z sekcją higieny Ligi Narodów. Redaktor miesięcznika Zdrowie" (od 1928) oraz krzewiciel oświaty sanitarnej. Po II wojnie światowej brał czynny udział w pracach > Światowej Organizacji Zdrowia. Autor ponad 400 prac, m.in. podręcznika Epidemiologia ogólna (1956) oraz współredaktor podręczników higieny.
KACZKOWSKI Karol, ur. 411 1797, zm. 14 IX 1867, pol. lekarz internista i działacz społ.; prof. uniw. w Warszawie (od 1829). W 1831 powołany na stanowisko szefa służby zdrowia armii polskiej, zorganizował sanitariat wojsk powstańczych, walcząc skutecznie z epidemią cholery w armii. Po upadku powstania przebywał we Lwowie i na Ukrainie, zajmując się praktyką lek. oraz działalnością społ. i nauk. Po wybuchu powstania 1863 władze carskie zesłały K. jako osobę podejrzaną" do guberni woroneskiej, gdzie zmarł.
KACZOROWSKI Teofil, ur. 11 VIII 1830, zm. 31 III 1889, pol. lekarz internista osiadły w Poznaniu. W 1865-88 kier. oddziału chorób wewn. Szpitala Przemienienia. Prowadził działalność lek. i nauk. W 1881 sformułował teorię ogniskowego zakażenia organizmu w wyniku schorzenia zębów. Teoria ta (ang. wal sepsis lub f ocal infection) została dopiero w 20 lat później ogłoszona przez uczonych anglosaskich i potwierdzona badaniami bakteriol. i biol. Zwrócił również uwagę na współzależność ropnia zębów z halucynacjami na tle drażnienia nerwu trójdzielnego. Był jednym z inicjatorów sanatoryjnego leczenia gruźlicy na wolnym powietrzu także w zimie. Autor 92 publikacji.
KADER Bronisław, ur. 24 IV 1863, zm. 24 X 1937, pol. chirurg; prof. chirurgii UJ w Krakowie (1899-1920). Operator o śmiałych i nowatorskich koncepcjach, zajmował się gł. chirurgią narządów jamy brzusznej, ( tarczycy i plastyczną. Wprowadza w Polsce zasady nowoczesnej aseptyk&isi W 1896 podał własną modyfikacja, zakładania przetoki żołądkowej (g strostomia). Wynalazł kilka narzęd chir., m.in. imadło K. Pomimo utraty wzroku w 1918, nie przerwał pracy dydaktycznej wykładów chirurgii ogólnej.
KADYI Henryk, ur. 23 V 183 zm. 25X1912, pol. anatom; pr anatomii opisowej i patol. w Szkole Weterynarii we Lwowie (od 188K a następnie anatomii opisowej B Wydz. Lek. Uniw. we Lwowie (q 1894). Autor szeregu prac na ter unaczynienia rdzenia kręgowego, barwienia ośrodków nerw. i rozmieszę nią naczyń chłonnych. Prace te przy niosły mu sławę eur., zwłaszcza O naczyniach krwionośnych rdze pacierzowego Judzkiego (1888) i O barwieniu ośrodków nerwowych przy p mocy zaprawy (bejcowania) solami metali ciężkich (1901).
KAHLERA-RUSTICKBEGO CHOROBA -> szpiczak.
KAINON, preparat zawierający sodowe wyższych kwasów tłuszczowych (2,5% roztwór wodny). Stosowany w leczeniu żylaków. Przez powolne wstrzyknięcie uzyskuje podrażnienie i odczyn zapalny ścian rozszerzonego naczynia, powstanie skrzepu i zarośnięcie (obliterację).
KAKAO, używka alkaloidowa ,napój z proszku z wyprażonych, tłuszczonych i zmielonych nasion tropikalnego drzewa kakaowego (.ThŤi brama). Prócz alkaloidu teobrominy (1,4-2%) k. zawiera stosunkowo dużo substancji odżywczych: 13-17% białka, 48-55% tłuszczu, 4,5-7% węglowodanów i 3,5-5,5% soli mineralnych. pobudzające działanie teobrominy jest w napoju niewielkie. Dodając cukru (i mleka), z k. otrzymuje się czekoladę. Tłuszcz wyciśnięty z nasion k., masło kakaowe, służy do wyrobu czopków i do celów kosmetycznych.
KALA-AZAR > leiszmaniozy.
KALCYFEROL -ť- witamina D.
KALCYTONINA, hormon o budowie polipeptydowej, wydzielany przez tarczycę. Działa na przemianę mineralną obniża stężenie jonów wapniowych i fosforanowych we krwi. Na gospodarkę wapniową k. działa przeciwstawnie do ť parathormonu.
KALECTWO, niedorozwój, brak lub nieodwracalne uszkodzenie narządu albo części ciała, powodujące trwale upośledzenie czynności ustroju. Szkodliwe następstwa k. udaje się zmniejszyć na drodze chir. (przeszczepianie, korekcja), przez rehabilitację czynnościową oraz stosowanie protez. K. może, ale nie musi, spowodować zmniejszenie lub utratę zdolności do pracy zawodowej.
KALENDARZ MAŁŻEŃSKI, wykaz dni płodnych i bezpłodnych w cyklu miesiączkowym, mający na celu ustalenie przypuszczalnego dnia jajeczkowania z uwzględnieniem czasu trwania zdolności jaja do zapłodnienia i zdolności zapładniającej plemników. Twórcy k.m., K. Ogino i H. Knaus, zaobserwowali, że jajeczkowanie odbywa się w połowie cyklu, jajo jest zdolne do zapłodnienia w ciągu 24 godz po owulacji, a zdolność zapladniająca plemników w drogach rodnych kobiety trwa 3 doby. Uwzględniając możliwość odchyleń, ustalono terminarz dni płodnych dla różnie długich cyklów w formie tzw. k.m. Obecnie, w celu dokładnego oznaczenia dnia owulacji, stosuje się pomiary porannej ciepłoty ciała w pochwie, badania cytohormonalne i badania śluzu szyjkowego.
KALETKI MAZIOWE, łącznotkankowe torebki wysłane błoną maziową zawierającą treść maziową, podobnie jak w stawach. Rozmieszczone w otoczeniu stawów, k.m. ułatwiają poślizg elementów anat. (zmniejszają tarcie), zwłaszcza w miejscach narażonych na ucisk. Najczęstszą przyczyną zapalenia k.m.są czynniki mechaniczne, z in. należy wymienić zakażenia swoiste (gruźlica, kiła) oraz nieswoiste (ropne). Zmieniona zapalnie k.m^ zwiększa swe rozmiary i tworzy chełboczący guz, przesuwamy pod skórą. Niekiedy k.m. ulega zropieniu i wówczas może wytwarzać w skórze przetokę, rzadziej proces zapalny przechodzi na sąsiednie tkanki. U osób starszych w zapalnie zmienionych k.m. może dochodzić do gromadzenia się soli wapnia, np. w zapaleniu k.m. mięśnia nad-grzbietowego. Najczęściej procesom zapalnym, wskutek największego drażnienia, ulegają k.m.: łokciowa, przedzepkowa, krętarzowa, ścięgna Achillesa, podkolanowa, biodrowo-łonowa oraz mięśnia pośladkowego wielkiego. Rozpoznanie zapalenia k.m. leżących powierzchownie jest łatwe, ponieważ zmianom zapalnym ulega pokrywająca je skóra. W przypadkach k.m. głębiej położonych, na ich stan zapalny wskazuje ból oraz upośledzenie funkcji kończyny.
Leczenie: unieruchomienie, leki przeciwzapalne, a w przypadku zapaleń bakteryjnych antybiotyki lub leki swoiste; czasami konieczne jest leczenie operacyjne nacięcie lub wycięcie kaletki maziowej.
KALIDYNA, polipeptyd złożony z 10 aminokwasów, odszczepiany od białek osocza pod wpływem kalikreiny enzymu wydzielanego przez trzustkę. Kalidyna działa silnie naczyniorozszerzająco. Zob. też kininy.
KALIKREINA -> kalidyna.
KALORIA DUŻA, kilokaloria, kcal, ilość ciepła potrzebna do ogrzania l kg wody od 14 do 15°C (l kcal = 1000 cal).
KALORIA MAŁA, cal, ilość ciepła potrzebna do ogrzewania l g wody od 14 do 15°C.
KALORYCZNA WARTOŚĆ PRODUKTU SPOżYWCZEGO, suma kilokalorii uzyskanych ze spalania w organizmie zawartych w tym produkcie białek, węglowodanów i tłuszczów.
KALORYCZNE RÓWNOWAŻNIKI SKŁADNIKÓW POKARMOWYCH, ilość kilokalorii wyzwalana przy spalaniu l g białek, tłuszczów lub węglowodanów
|
WÄ
tki
|