Przez pierwsze lata zawsze notowa�, co wydarzy�o si� pojedynczym ludziom albo w miejscowej spo�eczno�ci przed zachorowaniem czy epidemi�, ale w miar� jak medycyna...

Zatracono �wiadomo��, jak wielkie drzemi� w cz�owieku si�y duchowe, a sta�o si� to gdy medycyna odrzuci�a wszystkie �niewa�ne" dane, informacje, kt�rych nie mo�na �atwo zaszufladkowa� i kt�re nie s� �naukowe". Duch � �agodny czy z�o�liwy Cz�� wp�ywu nastawienia duchowego na zdrowie jest bezpo�rednia i �wiadoma. To, do jakiego stopnia kochamy samych siebie, determinuje czy w�a�ciwie si� od�ywiamy, �pimy wystarczaj�co d�ugo, czy palimy papierosy, zapinamy pasy bezpiecze�stwa, �wiczymy i tak dalej. Dokonanie wyboru kt�rej� z tych czynno�ci �wiadczy o tym, do jakiego stopnia dbamy o �ycie. Decyzje Choroba i si�y duchowe 105 te maj� wp�yw na oko�o 90 procent czynnik�w, jakie determinuj� nasz stan zdrowia. Trudno�� polega na tym, �e motywacja wi�kszo�ci ludzi, by przestrzega� owe istotne zasady jest ograniczona przez postawy, z kt�rych nie zdajemy sobie na co dzie� sprawy. W rezultacie wielu z nas ma niesprecyzowane intencje. We�my na przyk�ad chor� na raka piersi Sar�, kt�ra kilka lat temu zg�osi�a si� do mnie: kiedy wszed�em do jej szpitalnego pokoju, w�a�nie pali�a. Jej postawa wyra�nie m�wi�a: �Chc�, �eby� mi usun�� guz, ale mam sprzeczne uczucia co do warto�ci �ycia, i dlatego z pewno�ci� b�d� mie� nawr�t raka". Nie�mia�o spojrza�a na mnie i g�o�no powiedzia�a: � Pan doktor pewno mi powie, �ebym przesta�a pali�. � Nie � odpar�em. � Powiem, �eby pani pokocha�a siebie. Wtedy rzuci pani palenie. Po chwili zastanowienia stwierdzi�a: � Kiedy ja siebie kocham, ale nie uwielbiam. (P�niej Sara zacz�a siebie uwielbia� i przesta�a pali�.) Jest to dobry �art, ale upraszcza wa�ny problem, jaki niejeden cz�owiek ma z samym sob�. To, �e kto� kocha siebie, jest obecnie r�wnoznaczne tylko z pr�no�ci� i narcyzmem. Duma, �e si� istnieje i ch�� dbania o w�asne potrzeby ju� si� nie mieszcz� w tym poj�ciu. Jednak pe�ne, pozytywne samouwielbienie pozostaje istot� zdrowia � najwa�niejszym atutem, jaki musi mie� pacjent, �eby si� sta� pacjentem wyj�tkowym. Szacunek dla samego siebie i mi�o�� do siebie wcale nie s� grzechem. Wr�cz przeciwnie, dzi�ki tym uczuciom �ycie staje si� rado�ci� a nie udr�k�. 106 BERNIE S. SIEGEL Nasz duch jednak nie dzia�a tylko przez �wiadomy wyb�r. Wiele osi�ga dzia�aj�c wprost na tkankach cia�a, bez naszej �wiadomo�ci. Zastan�wmy si� nad potocznymi zwrotami, kt�rych u�ywamy: �Wlaz� mi na kark". �Ten problem mnie z�era". ��amiesz mi serce". Cia�o reaguje na przes�ania ducha, �wiadomie lub pod�wiadomie. Og�lnie bior�c to mog� by� polecenia: ��y�" albo �umrze�". Jestem przekonany, �e mamy nie tylko mechanizmy prze�ycia, takie jak reakcja walcz-lub- ucie-kaj, ale tak�e mechanizm �umierania", kt�ry skutecznie stopuje nasz� obron� zwalniaj�c czynno�ci cia�a i prowadzi nas do �mierci, kiedy czujemy, �e nie warto d�u�ej �y�. Ka�da tkanka i narz�d w naszym ciele kontrolowane s� przez wsp�dzia�anie sk�adnik�w chemicznych kr���cych w krwioobiegu i hormon�w wydzielanych przez nasze gruczo�y dokrewne. Ta mieszanina kontrolowana jest przez �naczelny gruczo�" � przysadk�, kt�ra mie�ci si� w �r�dm�zgowiu. Z kolei wydzielanie hormon�w przysadki kontrolowane jest zar�wno przez hormony oraz impulsy nerwowe pochodz�ce z s�siedniej cz�ci m�zgu zwanej podwzg�rzem. Ten niewielki obszar reguluje wi�kszo�� nie�wiadomych proces�w podtrzymywania �ycia takich jak bicie serca, oddychanie, ci�nienie krwi, ciep�ota cia�a i tak dalej. W��kna nerwowe dochodz� do podwzg�rza prawie ze wszystkich innych obszar�w m�zgu, tak �e emocjonalne oraz intelektualne procesy zachodz�ce w innych miejscach m�zgu oddzia�uj� na organizm. Na przyk�ad, jakie� 5 lat temu naukowcy zajmuj�cy si� badaniami nad Choroba i si�y duchowe 107 rozwojem dzieci odkryli zjawisko �psychospo�ecznej kar�owato�ci" � syndromu zaburze� �ycia spo�ecznego, w kt�rym z�a atmosfera domowa hamuje fizyczny rozw�j dziecka. Kiedy dziecko ustawicznie osaczone jest wrogo�ci� i czuje si� odrzucone przez rodzic�w, a wi�c wzrasta nie maj�c szacunku dla siebie, o�rodek uczuciowy w m�zgu, czyli uk�ad limbiczny wp�ywa na znajduj�ce si� w pobli�u podwzg�rze, hamuj�c wydzielanie przez przysadk� hormonu wzrostu. System odporno�ciowy sk�ada si� z kilkunastu r�nych rodzaj�w bia�ych cia�ek krwi, gromadz�cych si� w �ledzionie, grasicy i w�z�ach ch�onnych, kt�re kontroluj� organizm poprzez krew i uk�ad limfatyczny. Dziel� si� one na dwie zasadnicze grupy. Jedna grupa, zwana kom�rkami B, produkuje substancje chemiczne