Nie chcesz mnie, Ben. SkĹadam siÄ z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobinÄ
gĂłwnianego szaleĹstwa.
D'Arbois de Jubainville wierzył, że można w niej odnaleźć nie tylko ślad tradycji galijskiej, lecz także obraz stosunków społecznych Celtów kontynentalnych.
Celtolodzy podkreślają niezmierne bogactwo starej literatury irlandzkiej. Opowieści epickie, poematy, pieśni, żywoty świętych, kroniki, traktaty geo-graficzno-historyczne, rozprawy z zakresu geografii historycznej, zbiory praw zwyczajowych - regulujących życie publiczne i prywatne od czasów pogaństwa aż do panowania Henryka VIII - składają się na zbiór około tysiąca manuskryptów. Znajomość języka galijskiego - zauważają specjaliści - posunęła się dopiero wtedy, gdy stworzono gramatykę porównawczą języków celtyckich i gdy zestawienie dialektów umożliwiło zrekonstruowanie najstarszych form, z których się wywodzą. Tak samo więc porównywanie różnych literatur świata celtyckiego powinno doprowadzić do wyodrębnienia wątków najstarszych, które pełnoprawnie będzie można przypisać Galom. Henri Hubert twierdzi, iż literatura Celtów wyspiarskich zachowała pewne ważne elementy, sięgające okresu wcześniejszego niż osadnictwo Celtów na Wyspach Brytyjskich. Pozwalają one odtworzyć obraz czasów jeszcze dawniejszych i pominięcie ich w badaniach byłoby postawą antynaukową".
Co bardziej rygorystyczni historycy wyrażali poważne sprzeciwy wobec takiej metody porównań, a już zwłaszcza wobec wypływających jakoby z nich konkluzji. We wstępnej nocie do swej pracy Gaule romaine (Galia romańska) Fustel de Coulanges pisał:
[...] nie mam takiej śmiałości, jak ci, którzy posługując się średniowiecznymi ustawami walijskimi czy irlandzkimi, wnioskują na ich podstawie, kim byli Galowie w czasach przed naszą erą [...]. Ci lekkomyślni naukowcy twierdzą, iż odnaleźli prawa starej Galii w domniemanych kodeksach irlandzkich bądź walijskich. Aliści problematyczne jest już samo ich funkcjonowanie jako kodeksów, poza tym są nam one dostępne jedynie w postaci manuskryptów z XII stulecia, a przede wszystkim należałoby najpierw zadać pytanie, czy w ogóle są to prawa pochodzące z epoki przedchrześcijańskiej.
224
Język Galów - literatura celtycka
Camille Jullian wyraża identyczne wątpliwości.
Bardzo się waham, czy przy interpretacji starożytnych tekstów odnoszących się do celtyckiego i galijskiego prawodawstwa, do organizacji życia politycznego i społecznego, wreszcie do samego języka, korzystać ze średniowiecznych dokumentów irlandzkich, walijskich lub innych. Akurat w tych krajach Irlandii, Szkocji, Kornwalii i Walii podboje galijskie miały miejsce bardzo późno lub też objęły tylko niewielką część terytorium. Galijskie pochodzenie tutejszej ludności i tradycji jest sprawą w najwyższym stopniu hipotetyczną. Powtarzanie w odniesieniu do Irlandii i Armoryki określeń Celtowie", celtycki" jest postępowaniem arbitralnym i apriorycznym, bowiem w regionach tych znajdujemy raczej ślady życia autochtonów, starsze niż ekspansja galijska. Co więcej, gdyby nawet pokrewieństwo pomiędzy tradycją irlandzką i cywilizacją galijską zostało dowiedzione, to i tak metoda wyjaśniania tej drugiej za pośrednictwem pierwszej nie będzie poprawna: w ciągu dwunastu wieków ery chrześcijańskiej mogło nastąpić tak wiele zmian [...]. Po trzecie, trzeba zauważyć, że wszystkie te brytyjskie dokumenty, łącznie z irlandzkim cyklem mitologicznym, są sztucznymi tworami, płodami wyobraźni lub erudycji. Zawierają zbyt wiele indywidualnej inwencji, uległy zbyt wielu przeróbkom, by stanowić wiarygodne źródło [...]. Wreszcie, analogie dostrzegane pomiędzy światem galijskim i irlandzkim nie różnią się od tych, które można znaleźć pomiędzy Galami a Germanami lub Grekami [...]2.
I oczywiście, to wybitne dzieło Camille'a Julliana praktycznie nigdy nie odwołuje się do celtyckiej literatury wyspiarskiej.
By zagadnienie to rozstrzygnąć, trzeba się tej literaturze najpierw przyjrzeć.
Śladów galijskiej kultury chętnie szukalibyśmy w Bretanii francuskiej
|
WÄ
tki
|