ďťż
Nie chcesz mnie, Ben. SkĹadam siÄ z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobinÄ
gĂłwnianego szaleĹstwa.
Dekret zachował wprowadzoną przepisami z 1932 r. zasadę scalenia egze-
kucji świadczeń pieniężnych w rękach urzędu skarbowego. W postępowaniu
egzekucyjnym działały władze egzekucyjne i organy egzekucyjne. Władzami
egzekucyjnymi były urzędy skarbowe lub inne organy administracji skarbowej, jako
władze pierwszej instancji oraz izby skarbowe, jako władze drugiej instancji. Dekret
przewidywał też, tzw. zastępcze władze egzekucyjne, to jest takie, którym Rada
Ministrów poruczała na podstawie art. 1 ust. 3 przymusowe ściągane świadczeń
pieniężnych. Organami skarbowymi byli poborcy skarbowi lub inni funkcjonariusze
upoważnieni do przeprowadzenia czynności egzekucyjnych.
Zgodnie z postanowieniami dekretu egzekucja mogła być prowadzona:
1) z ruchomości,
2) z wierzytelności i innych praw majątkowych,
3) z pożytków i dochodów z nieruchomości przez zarząd przymusowy,
4) z przedsiębiorstwa przez zajęcie, zarząd przymusowy i wydzierżawienie
przedsiębiorstwa.
Dekret przewidywał też stosowanie innych środków w drodze egzekucji
sądowej.
Podstawą egzekucji był tytuł wykonawczy zaopatrzony przez wierzyciela w
klauzulę wykonalności. Celem nadania klauzuli wykonalności było stwierdzenie, iż
dane orzeczenie jest wykonalne w trybie administracyjnym. Urząd skarbowy jako
władza egzekucyjna nie badał zasadności roszczenia objętego tytułem
wykonawczym. Badał natomiast uprawnienia wierzyciela do składania wniosku o
przeprowadzenie egzekucji. Zarzuty nieistnienia należności i kwestionowanie jej
wysokości mogły być podnoszone jedynie przez zobowiązanego wobec wierzyciela.
W sprawach nie uregulowanych w dekrecie o postępowaniu egzekucyjnym,
czynności procesowe były prowadzone na podstawie przepisów dekretu z 16.5.1946
r. o postępowaniu podatkowym (por. Nb. 288).
Dekret o postępowaniu egzekucyjnym przewidywał następujące środki prawne:
1) skarga na czynności organu egzekucyjnego (poborcy) - w każdym wypadku,
2) zażalenie na decyzję urzędu skarbowego - w wypadkach przewidzianych
przepisami,
3) powództwo sądowe osób trzecich o wyłączenie mienia spod zajęcia w po-
stępowaniu egzekucyjnym.
Skarga mogła być wnoszona w terminie siedmiu dni od daty czynności. Ten
sam termin przewidziano do złożenia zażalenia od daty ogłoszenia lub doręczenia
decyzji. Organem rozpatrującym środki prawne była izba skarbowa, której
postanowienia nie podlegały zaskarżeniu.
W wypadku egzekucji obowiązków niepieniężnych regulacja pozostawała
znacznie bardziej stabilna. Rozporządzenie z 1928 r. z pewnymi zmianami
obowiązywało do czasu wejścia w życie obecnej ustawy.
Ponowne objęcie jednym aktem egzekucji obowiązków pieniężnych i nie-
pieniężnych nastąpiło na mocy ustawy z 17.6.1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym
w administracji (Dz.U. Nr 24, poz. I51). Ustawa ta, po szeregu nowelizacji,
obowiązuje do dziś. Znaczne zmiany wprowadzone na mocy ustawy z 23.3.1990 r. o
zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. Nr 21, poz.
126), zostały uwzględnione w tekście jednolitym (Dz.U. z 1991 r. Nr 36, poz. 161, z
1992 r. Nr 20, poz. 78, z 1993 r. Nr 28, poz. 127, z 1995 r. Nr 85, poz. 426 i Nr 141,
poz. 692, z 1996 r. Nr 43, poz. 189, Nr 146, poz. 680, Nr 156, poz. 773, z 1997 r. Nr
137, poz. 926 i Nr 141, poz. 943 i 944, z 1998 r. Nr 133, poz. 872 i Nr 162, poz.
1126). Zawarty tu stan prawny wraz z kolejnymi zmianami (dalej zwany w skrócie
EgzAdmU) będzie też przedmiotem dalszego omówienia.
II. Zakres regulacji
=422= W myśl w art. 1 EgzAdmU, ustawa określa postępowanie i środki
przymusu stosowane przez organy administracji rządowej i organy samorządu
terytorialnego w celu doprowadzenia do wykonania przez zobowiązanych ich
obowiązków o charakterze pieniężnym (uiszczenia należności pieniężnych) lub
obowiązków o charakterze niepieniężnym, a także sposób zabezpieczenia
wykonania tych obowiązków.
Przepis art. 1 wskazuje podmioty, które posługują się ustawą w realizacji
określonych w niej obowiązków. Są to organy administracji rządowej ogólnej i
specjalnej oraz organy samorządu terytorialnego.
Unormowanie art.1 jest uzupełnione postanowieniem art. 21 EgzAdmU.
Artykuł ten daje Radzie Ministrów podstawę do wydania rozporządzenia, na mocy
którego także inne podmioty państwowe, nie będące organami administracji
publicznej, zostają upoważnione do stosowania środków egzekucyjnych. Podmioty
te zostają także upoważnione do stosowania przymusu państwowego'.
Por. § 4 i nast. Rozporządzenia Rady Ministrów z 23.12.1996 r. w sprawie
wykonania ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, Dz.U. z 1997 r. Nr
1, poz. 1 ze zm.
Równie szeroko ustawa określiła adresatów czynności postępowania egze-
kucyjnego. Z kręgu podmiotów, które mogą być zobowiązanymi, wyłączone zostały
jedynie osoby korzystające z immunitetu dyplomatycznego w zakresie
przewidzianym przez ustawy, umowy i zwyczaj międzynarodowy (art. 14 § 1
EgzAdmU). Prowadzenie egzekucji przeciwko tym osobom jest możliwie jedynie pod
warunkiem wyraźnego zrzeczenia się przywileju lub immunitetu. Nawet w takim
wypadku zakres egzekucji podlega ograniczeniu poprzez zakaz kierowania
egzekucji do mienia przeznaczonego do użytku służbowego oraz osoby
zobowiązanego.
=423= Zakres egzekucji administracyjnej obejmuje następujące rodzaje obo-
wiązków:
1) podatki,
? Zgodnie z art. 6 i art. 3 pkt 3 ustawy z 29.8.1997 r. - Ordynacja
podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 ze zm., dalej jako OrdPU), podatkiem
jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne
świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu
lub gminy wynikające z ustawy podatkowej.
2) opłaty i inne należności, do których stosuje się przepisy o zobowiązaniach
podatkowych,
3) grzywny i kary pieniężne,
4) inne należności pieniężne pozostające w zakresie właściwości organów ad-
ministracji rządowej i organów samorządu terytorialnego,
5) należności przekazane do egzekucji administracyjnej na mocy przepisu
szczególnego,
6) wpłaty na rzecz funduszy celowych utworzonych na podstawie odrębnych
przepisów,
7) obowiązki o charakterze niepieniężnym pozostające we właściwości organów
administracji rządowej i gminy,
8) inne należności pieniężne niż określone w pkt. l, 2, 3, 4 i 5, jeżeli przypadają one
Skarbowi Państwa lub państwowej jednostce organizacyjnej, poddane egzekucji
administracyjnej na mocy rozporządzenia Rady Ministrów.
Por. § 1 powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z 23.12.1996 r. w
sprawie wykonania ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Obowiązki poddane egzekucji administracyjnej określone w art. 2 EgzAdmU
wynikają najczęściej z decyzji lub postanowień
|
WÄ
tki
|