Nie jest prawd�, jakoby�my postrzegali barwy, d�wi�ki itd...

Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.

i na ich podstawie wnosili dopiero o rzeczach, jak to chcieli reali�ci krytyczni: postrzegamy bezpo�rednio rzeczy. 17. Koncepcja Kazimierza Ajdukiewicza (1S90-1963). profesora lwowskiego, bra�a za punkt wyj�cia j�zyk i jego regu�y. Kto by nie odpowiedzia� twierdz�co na pytanie. czy ka�dy kwadrat jest czworobokiem, da�by dow�d, �e nie rozumie wyraz�w �kwadrat", ..czworobok" itd. Kto nie uznaje zasady sprzeczno�ci i m�wi, �e co� mo�e by� i zarazem nie by�. ten wskazuje, �e nie rozumie wyrazu �nie". S�dy dyktowane przez takie regu�y s� s�dami apriorycznymi: s� powszechnie wa�ne, to znaczy: jest logicznie niemo�liwe. hy ]e ktokolwiek odrzuca�. Regu�y te prowadz� tedy do zda� powszechnie wa�nych: ale z drugiej strony, wprowadzaj� do nich czynnik umowno�ci. Og� s�d�w jakiego� j�zyka (�perspektywa �wiatowa tego j�zyka") jest zale�ny nie tylko od do�wiadczenia, ale tak�e od aparatu poj�ciowego j�z\ka. A ten jest umowny, cz�ciowo dowolny. Konsekwencj� tego jest konwencjo-nalizm i to nie cz�ciowy, jak u Poincarego. lecz powszechny, �radykalny", jak go nazywa� Ajdukiewicz. Natomiast konwencjonalizm nie poci�ga za .sob� relatywizmu: bo cho� mo�liwe s� ro/ne aparatury poj�ciowe, to nie jest mo�liwe, by s�d prawdziwy w jednej aparaturze h\ � fa�szywy w innej. Nie poci�ga te� za sob� idealizmu, bo nie wynika ze�, by poznawany przez nas �wiat by� zale�ny od aparatury poj�ciowej: to tylko �perspektywa �wiata" jest od niej zale�na. Jest ona zbiorem s�d�w o �wiecie, ale nie �wiatem. Zmieniaj�c aparatur�. stawiamy �wiatu inne pytania, i to czyni, �e otrzymujemy inne odpowiedzi: �wiat si� przez to nie zmienia, a tylko my rozpatrujemy inn� jego stron�. Ideali�ci wytwarzaj� |io/or\ s�uszno�ci dla swego pogl�du tym. �e u�ywaj� j�zyka, w kt�rym mowaJest o poznawaniu ^wiata. nie o �wiecie: w j�zyku ich wypowiedzi tylko pozornie traktuj� o �wiecie. 370 Konwencjonalizm nie przemawia tedy przeciw realizmowi. Natomiast ogranicza empiryzm. Nie jest prawd�, jakoby twierdzenia by�y zale�ne tylko od do�wiadczenia, skoro s� te� zale�ne od j�zyka. Nie tylko zdania empiryczne s� prawdziwe, nie tylko one dotycz� rzeczywisto�ci: i nie ma racji, by jedne uwa�a� za naukowe. Konwencjonalizm nie implikuje reizmu ani nominalizmu. Odpowied� na pytanie. czy istniej� powszechniki, zale�y od przyj�tego j�zyka. W j�zyku reistycznym nie ma dla nich miejsca, bo posiada on nazwy jednego tylko typu. Ale mo�liwy jest te� j�zyk z wieloma typami logicznymi, w kt�rym �istnie�" ma wiele znacze� i w kt�rym bez sprzeczno�ci mo�na m�wi� o bytach og�lnych. 18. Taki by� stan filozofii polskiej w okresie mi�dzy wojnami. Druga wielka wojna zasta�a j� w stanie kwitn�cym: utworzone ju� by�y warsztaty pracy filozoficznej i dorasta�o nowe pokolenie badacz�w. wykszta�cone od pocz�tku w szko�ach polskich i przygotowane do pracy. Zosta�o to zniszczone przez okupant�w mi�dzy 1939 a 1944 rokiem. Ogromna cz�� m�odszego pokolenia wygin�a w bitwach lub zosta�a wymordowana w obozach niemieckich. A ogromna cz�� warsztat�w nauki, bibliotek, instytut�w naukowych zosta�a zdewastowana, zrabowana, zr�wnana z ziemi�. Dla Polski wi�cej jeszcze ni� dla innych kraj�w lata te zamkn�y epok� wa�n� i bujn�, ale kr�tk� i nie doko�czon�. A rok 1945 zacz�� epok� now�. ZESTAWIENIA POJ�CIA I TERMINY Kt�re z poj�� i termin�w u�ywanych dzi� w filozofii s� wytworem ostatniego dopiero okresu? Przede wszystkim wiele z tych, kt�re -oznaczaj� stanowiska filozoficzne: a wi�c pragmatyzm, inttiicjonizm, humanizm. uniwersalizm i personalizm, insiriimenlalizni. ps\'clio-lof;izm i antypsycholoyizm. formalizm (zar�wno logiczny, jak etyczny i estetyczny). rca/izni bezpo�redni, operacjonizm, .fizyk ulizm. empiryzm radykalny. e^zystencjalizm. heliawior\'zm. psychologia pastwi i ca�o�ci. psyciwlogiu ^/ehi. A tak�e terminy oznaczaj�ce nowe dyscy pliny filozoficzne, jak teoria przedmiotom', jak aksjoloyiu. czyli teoria warto�ci. Du�o nowych poj�� i termin�w powsta�o r�wnie� w metodologii: zacz�to m�wi� o systemie dedukcyjnym, zupe�no�ci i hezsp rzecznosci systemu, rozstrzyf,alnosci zdaniu. weryfikacji i falsyfikacji. redukcji (w przeciwstawieniu do dedukcji), funkcji zdaniowej. zdaniu protokolarnym, teorii typ�w, metaleorii. Poj�cia te i terminy wytworzone zostah przewa�nie przez logistyk�w i przedstawicieli logistycznego pozytywizmu. Ale rozpowszechni�y si� te� inne, jak prawo statystyczne, u�ywane przez teoretyk�w fizyki, lub redukcja transcendentalna, wprowadzona przez Husserla. Psychologia, oderwawszy si� od filozofii, formowa�a sobie sama sw� terminologi�.. jednak�e niekt�re z jej termin�w powsta�y w ramach filozofii lub te� przesz�y do nici. jak strumie� �wiadomo�ci, pochodz�cy od Jamesa, lub kompleks i siiblirnacju. pochod/aci." od Freuda. v" teorii poznania i ontologii powsta�o ma�o nowych nazw : najwi�cej w szkole feno menologicznej, operuj�cej w�asnym s�ownictwem; ale przewa�nie nie wysz�y poza ni�. W pocz�tku stulecia rozpowszechni�o si� nieco termin�w Bergsonowskich (jak elan vital lub diiree), a po drugiej wojnie egzystencjalistycznych (jak egzystencja}. W�asn� terminologi� pos�ugiwa� si� marksizm. Najmniej nowych twor�w j�zykowych wyda�a filozofia analityczna: �wiadomie bowiem trzyma�a si� mowy potocznej. Ale to, �e nowa filozofia w pewnej przynajmniej cz�ci, od mowy szkolnej, dost�pnej jedynie wtajemniczonym, wr�ci�a do mowy zwyczajnej i prostej, jest zas�ug� przede wszystkim filozofii analitycznej. CHRONOLOGIA Pogl�dy filozoficzne XX wieku zosta�y przedstawione powy�ej w takim mniej wi�cej porz�dku, w jakim powsta�y. Ale jest inny jeszcze ich porz�dek chronologiczny: w jakim si� rozpowszechnia�y. Rozpowszechnia�y si� szybciej ni� w stuleciach poprzednich. Bergson og�osi� pierwsz� sw� ksi��k� w r. 1889, a ko�o 1900 by� ju� u szczytu s�awy. Rozg�os Einsteina przyszed� piorunuj�co. Kolo Wiede�skie og�osi�o sw�j program w 1929 r., a w 1934 zacz�o ju� swe wielkie mi�dzynarodowe zjazdy. W niekt�rych wypadkach rozg�os teorii wyprzedza� nawet opublikowanie jej g��wnych dzie�: tak by�o z pragmatyzmem i z idealizmem szko�y marburskiej

Wątki

Powered by wordpress | Theme: simpletex | © Nie chcesz mnie, Ben. Składam się z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobiną gównianego szaleństwa.