Nie chcesz mnie, Ben. SkĹadam siÄ z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobinÄ
gĂłwnianego szaleĹstwa.
Następnie powinien zostać upieczony i spożyty z gorzkimi ziołami i z chlebem niekwaszonym. A spożywać go należało w pośpiechu, już ubranym do drogi. Równocześnie otrzymali polecenie na całą przyszłość, że odtąd każdego roku ten dzień, 14 Nisan, powinien być dniem pamiętnym i świętować go trzeba dla uczczenia Pana. Mojżesz dokładnie przekazał narodowi swojemu sposób sprawowania Paschy.
Symbole Paschy nie były Żydom obce. Krew, którą należało pokropić odrzwia każdego domu, była dla Żydów zrozumiała. Krew była dla nich czymś świętym (Rdz 9, 4; Kpł 17, 11 n), była symbolem życia. Tu, w tym wypadku, miała bronić przed śmiercią, którą niósł Jahwe. Stąd też sama nazwa: pascha miłosierne przejście Jahwe obok domów żydowskich. Noc stanowiła według Żydów zawsze zagrożenie dla człowieka, ponieważ była czasem złych duchów, których mieszkaniem była przede wszystkim pustynia. Gorzkie zioła polne, zastępujące sól, symbolizowały gorzkość życia żydowskiego w niewoli egipskiej, miały znaczenie oczyszczania i uświęcania (Kpł 8, In).
Pascha nie była obrzędem nowym, wymyślonym dla świętowania przymierza pomiędzy narodem żydowskim i ich Bogiem (Wj 5, 1-3; 10, 8). Zdanie, że lud żydowski będzie obchodził Paschę dla Jahwe", na ten fakt wskazuje. Była pasterską uroczystością wiosenną związaną z narodzinami w stadzie młodych owieczek. Polegała ona na tym, że składano jedną czy też parę Bogu w ofierze zależnie od liczebności stada. Wtedy również był zwyczaj mazania progów i odrzwi swoich domów krwią ofiarnych baranków. Spożywano także mięso ofiarowanych baranków w uroczystej uczcie ofiarnej. Rytuał paschalny Starego Testamentu stanowi uderzające podobieństwo z praktykami zachowanymi do dzisiaj u arabskich nomadów. Jest on znamienny dla koczowniczego trybu życia, ma na celu pogłębianie jedności rodzinnej zagrożonej przez pasterskie obowiązki.
32
2.
Pascha żydowska sprawowana w ciągu wieków była, po pierwsze, posiłkiem świątecznym. Z modlitwami na początku i na końcu, z szacunkiem zachowywanym wobec pożywienia, którego Stwórcą, którego dawcą jest Bóg, przez które każdy spożywający jednoczy się z Bogiem. Po drugie, Pascha była obrzędem ofiarnym. Szczególną rolę spełniał w tym względzie baranek. Z barankiem składanym Bogu w ofierze identyfikował się składający go i cała jego rodzina. Wszyscy oni oddawali się Bogu w akcie wiary, nadziei i miłości bezgranicznego zaufania. Wierzyli, że Bóg przyjmuje ich ofiarę że przyjmuje ich samych i zobowiązuje się do szczególnej opieki nad nimi. Po trzecie, była ucztą ofiarną. Spożywając baranka uprzednio złożonego w ofierze wierzyli, że łączą się z Bogiem w sposób szczególny. Po czwarte, miała za zadanie pogłębienie jedności rodziny. Prowadził ją gospodarz głowa domu i on poprzez pożywienie zdobyte, zapracowane własnymi rękami, które teraz rozdzielał przy stole, dawał uczestnikom siebie samego, jednoczył się z nimi. Słowo rodzina" było rozumiane szeroko. Niejednokrotnie pielgrzymi idący do Jerozolimy na święto Paschy tworzyli stowarzyszenia" i w tych kabura świętowali Paschę. Takie również habura stanowili apostołowie z Panem Jezusem na czele.
Ale najważniejsze: Pascha była zgodnie z nakazem Bożym przekazanym przez Mojżesza świętowaniem rocznicowym uratowania z niewoli egipskiej. To nie tylko wspominanie. Nawet nie pamiątka. To było uczestniczenie
33
w tamtym pierwotnym doświadczeniu. W tym również celu posługiwano się symbolami-ślada-mi: barankiem i ziołami gorzkimi, chlebem przaśnym i słowami błogosławieństwa. W ten sposób dochodziło do uobecnienia tamtego wydarzenia. To nie kiedyś, ktoś, gdzieś. To teraz, ja, tutaj. Każdy Żyd świętujący Paschę czuł się osobiście uratowany od wyniszczenia, jakie groziło mu przez zarządzenia Egipcjan, aby topić wszystkie noworodki płci męskiej, czuł się wyprowadzony w sposób cudowny z niewoli egipskiej i obdarzony Ziemią Obiecaną. Miszna nakazuje: ,,W każdym czasie każdy jest zobowiązany tak się traktować, jakby to on sam był wyprowadzony z Egiptu". Wszystkie pokolenia żydowskie świętujące Paschę uważały się za osobiście wyprowadzone z niewoli egipskiej. I za ten dar nadzwyczajny dziękowały Bogu. W ten sposób każdy Żyd czuł się kontrahentem w przymierzu zawartym z Bogiem, czuł się związany wiernością z Bogiem, wiernością obustronną: Boga względem niego i swoją względem Boga
|
WÄ
tki
|