Nie chcesz mnie, Ben. SkĹadam siÄ z siedmiu warstw popieprzenia okraszonych odrobinÄ
gĂłwnianego szaleĹstwa.
niszczenie nieocionych towarów). Formy interakcji charakterystyczne dla komunikacji w zwarciu kształtują SlC ZWykle W środowisku, w którym K0flKlir6ncyjne grupy cierpią na niedostatek zasobów związanych z czynni-kiem dojścia do ośrodków decyzyjnych. Można powiedzieć, iż strony tego układu w pewnym sensie posługują się innym językiem. Używają kategorii pojęciowych, które nie przystają do siebie nawzajem. Przyczyny tego stanu rzeczy tkwią zwykle w uwarunkowaniach kulturowych oraz instytucjonalnych (Sroka, 2001). Nie wydaje się jednak uprawnione twierdzenie, w myśl którego
220
Jacek Sroka
charakter systemu partyjnego oraz sojuszy parakoalicyjnych;
struktura pośrednictwa interesów.
Jeśli chodzi o rodzaje lobbingu, należy przede wszystkim wskazać na różnice pomiędzy lobbingiem ofensywnym a defensywnym. Lobbing ofensywny ukierunkowany jest na kreowanie nowych płaszczyzn działania dla grupy interesu, inicjowanie procesów decyzyjnych oraz przewidywanie (antycypowaniu) problemów i wychodzenie im naprzeciw. Lobbing defensywny natomiast koncentruje się na działaniach na rzecz zachowania istniejącego stanu rzeczy. W obu rodzajach lobbingu możemy wskazać na podtypy w postaci lobbingu pośredniego i bezpośredniego.
Próby modelowego przedstawienia lobbingu, które zostały przez autora podjęte na rycinach: 1, 2 oraz 3, powinny uwzględniać przede wszystkim to, że lobbing jest rodzajem uprzedzającej strategii organizacyjnej (lobbing ofensywny), choć podejmowane są również reaktywne oraz interakcyjne działania lobbingowe (lobbing defensywny). Podstawowym narzędziem tej strategii są komunikaty wykorzystujące odpowiednio dobrane i zinterpretowane informacje. Skuteczność lobbingu zależy od wymienianych już czynników środowiskowych. Lobbing, na tle innych rodzajów strategii organizacyjnych (zob. tab. 1 oraz tab. 3), wymaga zaangażowania relatywnie niewielkich zasobów, jest stosunkowo skuteczny i pozwala na zadowalającą kontrolę podejmowanych działań.
Ze względu na niejasności pojawiające się wokół praktyk lobbingowych raz jeszcze wypada podkreślić, że nie wydaje się zasadne stosowanie pojęcia lobbingu partyzanckiego", rozpowszechnionego rzekomo w Polsce. Działania tego rodzaju mieszczą się w kategorii presji (tab. 3) i noszą znamiona komunikacji w zwarciu" by użyć określenia autorstwa N. Luhmana (1994). W sytuacji komunikacji w zwarciu" na plan pierwszy wysuwają się konfliktowe formy wymiany informacji, dóbr i usług. Transakcje pomiędzy aktorami społecz-no-politycznymi poprzedza np. eskalacja żądań, wzajemnych oskarżeń, próby manipulacji opinią osób związanych z mediami oraz opinią publiczną itp. Ujawniają się niekonwencjonalne formy artykulacji (np. blokady dróg i węzłów kolejowych, okupacja budynków), którym towarzyszą groźby zaostrzenia konfliktu (np. doprowadzenie do wyjścia ludzi na ulicę") oraz zapowiedzi spowodowania bezpośrednich strat materialnych, mogące przechodzić w czynną akcję (np. niszczenie nieoclonych towarów). Formy interakcji charakterystyczne dla komunikacji w zwarciu kształtują się zwykle w środowisku, w którym konkurencyjne grupy cierpią na niedostatek zasobów związanych z czynnikiem dojścia do ośrodków decyzyjnych. Można powiedzieć, iż strony tego układu w pewnym sensie posługują się innym językiem. Używają kategorii pojęciowych, które nie przystają do siebie nawzajem. Przyczyny tego stanu rzeczy tkwią zwykle w uwarunkowaniach kulturowych oraz instytucjonalnych (Sroka, 2001). Nie wydaje się jednak uprawnione twierdzenie, w myśl którego
Lobbing jako strategia promocji interesów grupowych
221
w Polsce zaznaczałby się rozwój tego rodzaju oddziaływań, oddalający rodzimą praktykę od standardów europejskich. O czymś bowiem przeciwnym świadczą przykłady podobnych wystąpień, np. rolników, w krajach Europy Zachodniej. Choć należy przyznać, że są one rzadsze i z reguły mają mniej dramatyczny przebieg. Można natomiast mówić, co zostało już wspomniane, o silnym upolitycznieniu lobbingu w Polsce. Upodobnienia polskiego lobbingu do wzorców wypracowanych w obrębie systemów demokracji liberalnych należy oczekiwać wraz z postępem profesjonalizacji tego rodzaju działalności, którą w pewnym sensie wymuszają" działania na rzecz integracji Polski z Unią Europejską.
Literatura
Alemann von, U. (2000), Vom Korporatismus zum Lobbyismus?, Politik und Zeitgeschichte,
B. 26-27. Andrews, L. (1996), The Relationship of Political Marketing to Political Lobbying, European
Journal of Marketing, vol. 10/11. Barnouin. B. (1986), The European Labour Movement and European Integration, Frances Pinter,
London.
Black, S. (1998), Public Relations, Dom Wyd. ABC, Warszawa. Bowler, S., Donovan, T., Fernandez, K. (1996), The Growth ofthe Political Marketing Industiy
and the Califomia Initiatire Process, European Journal of Marketing, vol. 10/11. Bulek van den. J. (1992), Pillars and Politics: Neo-Corporatism and Policy Networks in Belgium,
West European Politics, vol. 15, no 2. Davis, G., Weller, P., Craswell, E., Eggins, S. (1999), What Diires Machineiy of Govemment
Cliange? Australia, Canada and the United Kingdom, Public Administration, vol. 1. Dierickx, G., Beyers, J. (1999), Belgian Civil Seirants in the European Union: A Tale ofTwo
Cultures, West European Politics, vol. 3. Dunleavy, P. (1991), Democracy, Bureaucracy and Public Choice. Economic Explanations in
Political Science, Harvester, New York. Encarnación, O.G
|
WÄ
tki
|